محیط زیست شهری
محمد رضا امیری فهلیانی؛ داود مرادی
دوره 4، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 59-76
چکیده
زمینه و هدف: گسترش موفقیتآمیز یک بیماری عفونی که از فردی به فرد دیگر منتقل میشود به عوامل زیادی وابسته است. درک رفتار بشر از دیرباز به عنوان یکی از کلیدهای درک شیوع بیماریهای واگیردار شناخته شده است. جغرافیای رفتاری یک رویکرد در جغرافیای انسانی است که از روشها و مفروضات رفتارگرایی برای تعیین فرایندهای شناختی درگیر در درک ...
بیشتر
زمینه و هدف: گسترش موفقیتآمیز یک بیماری عفونی که از فردی به فرد دیگر منتقل میشود به عوامل زیادی وابسته است. درک رفتار بشر از دیرباز به عنوان یکی از کلیدهای درک شیوع بیماریهای واگیردار شناخته شده است. جغرافیای رفتاری یک رویکرد در جغرافیای انسانی است که از روشها و مفروضات رفتارگرایی برای تعیین فرایندهای شناختی درگیر در درک فرد یا واکنش به محیط خود استفاده میکند. این علم به مطالعه فرایندهای شناختی با واکنش به محیط، از طریق رفتارگرایی می‌پردازد.روش بررسی: در این مطالعه ما برانیم با رویکرد آیندهپژوهی به شناسایی عوامل کلیدی جغرافیای رفتاری در وضعیت آیندهی بیماریهای واگیردار در شهرهای ایران با مطالعه موردی شهر نورآباد بپردازیم. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از حیث روشپیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آیندهپژوهی صورت گرفتهاست. نیروهای پیشران با روشدلفی مشخص، و سپس این عوامل با ستفاده از نرمافزار (Mic Mac) براساس میزان اهمیت و عدمقطعیت، اولویتبندی و حیاتیترین عوامل مشخص شده است. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: یافتههای پژوهش حاکی از آن است از بین این متغیرها، رفتار کنشی، تورم و فرهنگ معاشرت تاثیرگذارترین عوامل کلیدی جغرافیای رفتاری شهر نورآباد در مواجهه با بیماریهای واگیردار میباشد همچنین فرصتهای محدود اشتغال، عدم رعایت اصول بهداشتی توسط رانندگان وسایل نقلیه عمومی، ضعف سرمایه اجتماعی، عادیانگاری وضعیت موجود، در رتبههای بعدی و دارای بیشترین اثرگذاری مستقیم بودهاند.بنابراین با توجه به یافتههای پژوهش میتوان گفت؛ حساسیت جمعیت و رفتار و ارتباطاتی که در فضای جغرافیایی توسط شهروندان صورت میپذیرد به طور مؤثری باعث انتقال عفونت و بیماری واگیردار میشود.
برنامه ریزی شهری
بهناز رضا زاده
دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 49-64
چکیده
در شاهین شهر اقداماتی در خصوص شهر الکترونیکی توسط شهرداری انجام شده است، این شهر به عنوان پایلوت شهر هوشمند در کشور تعیین شده و در جمع شهرهای هوشمند با شعار: شهروند هوشمند، شهرهوشمند و شهرداری هوشمند، حرکت میکند. ساختار خشک مدیریت شهری در شهر شاهین شهر و شناخت ناکافی از قابلیت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات باعث کندی هوشمندسازی ...
بیشتر
در شاهین شهر اقداماتی در خصوص شهر الکترونیکی توسط شهرداری انجام شده است، این شهر به عنوان پایلوت شهر هوشمند در کشور تعیین شده و در جمع شهرهای هوشمند با شعار: شهروند هوشمند، شهرهوشمند و شهرداری هوشمند، حرکت میکند. ساختار خشک مدیریت شهری در شهر شاهین شهر و شناخت ناکافی از قابلیت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات باعث کندی هوشمندسازی در شاهین شهر شده است. هدف اصلی از انجام پژوهش حاضر شناسایی مهمترین شاخص های توسعه شهر هوشمند در معاونت شهرسازی و معماری شهرداری شاهین شهر بود. از این‌رو روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی انتخاب شد. در گام اول از پژوهش فهرستی از عوامل اولیه که توسعه شهر هوشمنددر معاونت شهرسازی و معماری شهرداری شاهین شهر نقش دارند، به عنوان متغیر‌های تحقیق، با بهره‌گیری از منابع اسنادی و پژوهش‌‌های پیشین و پرسشنامه دلفی متخصصین شناسایی شدند. در ادامه با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل و نرمافزار میک‌مک، میزان تأثیرگذاری عوامل اولیه بر روی یکدیگر در قالب پرسشنامه کارشناسان ارزیابی شد. نتایج مطالعات نشان می‌دهد که هفت عامل کلیدی در توسعه شهر هوشمند در معاونت شهرسازی و معماری شهرداری شاهین شهر نقش دارند. این هفت عامل شامل بهبود دسترسی به خدمات به کمک فناوری، میزان مشارکت سیاسی شهروندان، میزان رضایت از شفافیت بروکراسی، ایجاد پتلفرم شبکه ای برای همکاری همه ذی نفعان، مهیا بودن زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری، استفاده از فناوری اطلاعات در جهت کاهش روند مبتنی بر کاغذ و ارائه خدمات عمومی آنلاین به شهروندان میشود.
علی اکبر عنابستانی؛ زهرا عنابستانی
دوره 2، شماره 4 ، اسفند 1400، ، صفحه 43-68
چکیده
تهیه طرح‌های راهبردی-ساختاری با گذشت چند دهه از شروع آن در انگلستان و امریکا در دهه 1370 توسط وزارت مسکن و شهرسازی مورد توجه قرار گرفت. در اواسط دهه 1390دستورالعمل تهیه و تدوین برنامههای راهبردی- عملیاتی شهر و شهرداری توسط وزارت کشور به دفاتر امور شهری استانداری‌های ذی‌ربط ابلاغ گردید. بنابراین، پژوهش حاضر به دنبال شناسایی و تحلیل ...
بیشتر
تهیه طرح‌های راهبردی-ساختاری با گذشت چند دهه از شروع آن در انگلستان و امریکا در دهه 1370 توسط وزارت مسکن و شهرسازی مورد توجه قرار گرفت. در اواسط دهه 1390دستورالعمل تهیه و تدوین برنامههای راهبردی- عملیاتی شهر و شهرداری توسط وزارت کشور به دفاتر امور شهری استانداری‌های ذی‌ربط ابلاغ گردید. بنابراین، پژوهش حاضر به دنبال شناسایی و تحلیل محرک‌ها و پیشران‌های مؤثر بر افزایش اثر بخشی برنامه‌ها در افق 20 ساله آن‌هاست. پژوهش حاضر، از حیث هدف «کاربردی» و به لحاظ روش و ماهیت «توصیفی - تحلیلی» است. برای جمع‌آوری اطلاعات از روش‌های اسنادی و میدانی استفاده‌شده است. جامعه آماری در این پژوهش، 35 شهر استان خراسان رضوی که برنامههای آن دریافت شده است و بر این اساس تعداد 48 مشاور و کارشناس در شهرداری‌های تابعه برای تکمیل پرسشنامه‌ها مورد پرسشگری قرار گرفتند. روایی پرسشنامه‌ها بر اساس نظر متخصصین و به‌ویژه مشاوران و پایایی آن بر پایه آلفای کرونباخ بالای 7/0 و مورد تایید قرار گرفت . جهت تجزیه و تحلیل داده ها و تحلیل مولفه‌های اثرگذار بر افزایش اثربخشی برنامههای راهبردی-عملیاتی شهر و شهرداری از نرم افزار Micmac استفاده شد. نتایج بدست آمده با توجّه به امتیاز بالای اثرگذاری مستقیم و غیرمستقیم، عوامل 45 گانه در 4 مولفه اصلی پیشران‌های کلیدی در افق برنامه‌ها، نشان داد که عواملی از قبیل پشتیبانی دفتر امور شهری استانداری و نظارت بر نحوه عملکرد شهرداری‌ها در تدوین و اجرای برنامههای راهبردی با اثرمستقیم (8+) و غیرمستقیم (2548+)، هماهنگی بیشتر مدیران شهری و دستگاه‌های اجرایی در فرایند تهیه و اجرای برنامههای راهبردی- عملیاتی با اثرمستقیم (7+) و غیرمستقیم (1880+)، تغییر نگرش مدیران، مجریان و کارفرمایان به سوی برنامه‌ریزی استراتژیک در حوزه‌های توسعه شهری و منطقه‌ای با اثرمستقیم (6+) و غیرمستقیم (1970+)، در رده محرک‌ها و پیشران‌های کلیدی به شمار می‌روند.
برنامه ریزی شهری
مسعود صفائی پور؛ فرشته شنبه پور
دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 1-18
چکیده
امروزه چالش‌های زندگی نوین شهری و مشکلات محیطی و اجتماعی موجب روی آوردن به رویکرد آیندهپژوهی در برنامه‌ریزی شهری و بهره‌گیری از ابزارهای گوناگون برای ساختن آیندهی مطلوب شده است. پژوهش حاضر با بهره-گیری از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع که یکی از روش‌های متداول در آیندهپژوهی است و با استفاده از نرمافزار میک-مک به تحلیل مؤلفه‌های ...
بیشتر
امروزه چالش‌های زندگی نوین شهری و مشکلات محیطی و اجتماعی موجب روی آوردن به رویکرد آیندهپژوهی در برنامه‌ریزی شهری و بهره‌گیری از ابزارهای گوناگون برای ساختن آیندهی مطلوب شده است. پژوهش حاضر با بهره-گیری از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع که یکی از روش‌های متداول در آیندهپژوهی است و با استفاده از نرمافزار میک-مک به تحلیل مؤلفه‌های توسعه‌ی شهری در کلان‌شهر اهواز پرداخته است. در ادامه با استفاده از روش دلفی 37 مؤلفه به عنوان شاخص‌های توسعه‌ی شهری استخراج شد. نتایج حاکی از این است که در صفحه پراکندگی شش دسته (عوامل تأثیرگذار، عوامل ریسک، هدف، عوامل تأثیرپذیر و عوامل مستقل، تنظیم‌کننده) قابل شناسایی هستند. در نهایت از میان 37 عامل کلیدی، پس از بررسی میزان تأثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر و بر وضعیت آینده کلان‌شهر اهواز با روش‌های مستقیم و غیرمستقیم، 13 پیشران مؤثر و کلیدی از جمله؛ جمعیت، توزیع عادلانه‌ی خدمات شهری، توسعه‌ی صنعت گردشگری، ساماندهی محورهای ویژه‌ی گردشگری، ساماندهی مناطق حاشیه‌نشین، کنترل آلودگی هوا و ارتقای بهداشت محیطی، گسترش فضای باز عمومی و ایجاد مراکز فراغتی، فراهم آوردن سطح مناسب رشد اقتصادی، ارتقای کیفیت زندگی در بافت فرسوده‌ی شهری، ساماندهی و بهسازی بافت فرسوده، گسترش کارگاه‌های کوچک و زودبازده، توانمندسازی سازمان‌های مردم‌نهاد، توسعه‌ی مراکز تفریحی و گردشگری که بیش ترین نقش را در وضعیت آیندهی توسعه‌ی شهری اهواز دارند، مشخص شدند و به عنوان عوامل و پیشران‌های مؤثر بر توسعه‌ی شهری اهواز انتخاب شدند. در ادامه نتایج نشان داد که عوامل توسعه‌ی صنعت گردشگری، ساماندهی مناطق حاشیه‌ی شهر در وضعیت ریسک قرار دارند. عوامل جمعیت، توزیع عادلانه‌ی خدمات شهری، توسعه‌ی صنعت گردشگری، بیش ترین میزان تأثیرگذاری بر فرآیند توسعه‌ی شهری کلان‌شهر اهواز را خواهند داشت.
