برنامه ریزی شهری
مسعود تقوایی؛ امین الله بالیده؛ حمزه رحیمی
دوره 1، شماره 1 ، آذر 1399، ، صفحه 1-21
چکیده
امروزه ارتقای کیفیت محیطی در کلانشهرهای گردشگرپذیر به عنوان یکی از مهمترین راهکارهای جذب گردشگر شناخته میشود. بنابراین بهبود و ارتقای کیفیت محیط به یکی از اهداف اصلی سیاستگذاران و برنامهریزان شهری بدل شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان اهمیت مؤلفههای کیفیت محیطی از دیدگاه گردشگران کلانشهر اصفهان میباشد. ...
بیشتر
امروزه ارتقای کیفیت محیطی در کلانشهرهای گردشگرپذیر به عنوان یکی از مهمترین راهکارهای جذب گردشگر شناخته میشود. بنابراین بهبود و ارتقای کیفیت محیط به یکی از اهداف اصلی سیاستگذاران و برنامهریزان شهری بدل شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان اهمیت مؤلفههای کیفیت محیطی از دیدگاه گردشگران کلانشهر اصفهان میباشد. روش تحقیق در این بررسی از نوع توصیفی- تحلیلی است و دادهها به روش پیمایشی تهیه شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل گردشگران کلانشهر اصفهان میباشد که با استفاده از فرمول کوکران نمونهای به حجم 384 نفر از بین آنها به صورت تصادفی انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفته است. این تعداد از طریق پرسشنامهای که اعتبار آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ آزمون شده است، مورد پرسش قرار گرفتند. در این مطالعه به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از رویکرد آماری مدلسازی معادلات ساختاری (SEM) و آزمون تحلیل عاملی تأییدی پنج عاملی مرتبه دوم استفاده شده است. نتایج بیانگر این است که از دیدگاه گردشگران از بین مؤلفههای کیفیت محیطی، بعد زیست محیطی دارای بیشترین اهمیت بوده است. سپس ابعاد زیباشناختی و فرمی، معنایی و ادراکی و نهایتاً عملکردی و فعالیتی با اهمیت بودهاند. از این رو تقویت مؤلفه زیست محیطی و دیگر ابعاد (به ترتیب اهمیت) در کلانشهر اصفهان جهت شکوفایی بخش گردشگری بسیار ضروری میباشد که در این راستا پیشنهادهایی ارائه شده است.
برنامه ریزی شهری
مسعود صفائی پور؛ فرشته شنبه پور
دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 1-18
چکیده
امروزه چالشهای زندگی نوین شهری و مشکلات محیطی و اجتماعی موجب روی آوردن به رویکرد آیندهپژوهی در برنامهریزی شهری و بهرهگیری از ابزارهای گوناگون برای ساختن آیندهی مطلوب شده است. پژوهش حاضر با بهره-گیری از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع که یکی از روشهای متداول در آیندهپژوهی است و با استفاده از نرمافزار میک-مک به تحلیل مؤلفههای ...
بیشتر
امروزه چالشهای زندگی نوین شهری و مشکلات محیطی و اجتماعی موجب روی آوردن به رویکرد آیندهپژوهی در برنامهریزی شهری و بهرهگیری از ابزارهای گوناگون برای ساختن آیندهی مطلوب شده است. پژوهش حاضر با بهره-گیری از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع که یکی از روشهای متداول در آیندهپژوهی است و با استفاده از نرمافزار میک-مک به تحلیل مؤلفههای توسعهی شهری در کلانشهر اهواز پرداخته است. در ادامه با استفاده از روش دلفی 37 مؤلفه به عنوان شاخصهای توسعهی شهری استخراج شد. نتایج حاکی از این است که در صفحه پراکندگی شش دسته (عوامل تأثیرگذار، عوامل ریسک، هدف، عوامل تأثیرپذیر و عوامل مستقل، تنظیمکننده) قابل شناسایی هستند. در نهایت از میان 37 عامل کلیدی، پس از بررسی میزان تأثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر و بر وضعیت آینده کلانشهر اهواز با روشهای مستقیم و غیرمستقیم، 13 پیشران مؤثر و کلیدی از جمله؛ جمعیت، توزیع عادلانهی خدمات شهری، توسعهی صنعت گردشگری، ساماندهی محورهای ویژهی گردشگری، ساماندهی مناطق حاشیهنشین، کنترل آلودگی هوا و ارتقای بهداشت محیطی، گسترش فضای باز عمومی و ایجاد مراکز فراغتی، فراهم آوردن سطح مناسب رشد اقتصادی، ارتقای کیفیت زندگی در بافت فرسودهی شهری، ساماندهی و بهسازی بافت فرسوده، گسترش کارگاههای کوچک و زودبازده، توانمندسازی سازمانهای مردمنهاد، توسعهی مراکز تفریحی و گردشگری که بیش ترین نقش را در وضعیت آیندهی توسعهی شهری اهواز دارند، مشخص شدند و به عنوان عوامل و پیشرانهای مؤثر بر توسعهی شهری اهواز انتخاب شدند. در ادامه نتایج نشان داد که عوامل توسعهی صنعت گردشگری، ساماندهی مناطق حاشیهی شهر در وضعیت ریسک قرار دارند. عوامل جمعیت، توزیع عادلانهی خدمات شهری، توسعهی صنعت گردشگری، بیش ترین میزان تأثیرگذاری بر فرآیند توسعهی شهری کلانشهر اهواز را خواهند داشت.
مریم ناصر؛ مسعود صفائی پور؛ کامران رضایی جعفری
دوره 3، شماره 1 ، تیر 1401، ، صفحه 1-22
چکیده
زمینه و هدف: افزایش درجه حرارت شهرها نسبت به اطراف، یکی از اثراتی است که به دخالت مستقیم انسان ها مرتبط است.جزیره حرارتی شهر ناشی از ویژگی های شهرسازی، آلودگی هوا، گرمای انسانی، وجود سطوح نفوذناپذیر در سطح شهر، خواص حرارتی مواد شهری می باشد در این میان شناخت تأثیرات جزایر گرمایی بر روح و روان افراد اهمیت فراوان دارد. هدف مورد مطالعه ...
بیشتر
زمینه و هدف: افزایش درجه حرارت شهرها نسبت به اطراف، یکی از اثراتی است که به دخالت مستقیم انسان ها مرتبط است.جزیره حرارتی شهر ناشی از ویژگی های شهرسازی، آلودگی هوا، گرمای انسانی، وجود سطوح نفوذناپذیر در سطح شهر، خواص حرارتی مواد شهری می باشد در این میان شناخت تأثیرات جزایر گرمایی بر روح و روان افراد اهمیت فراوان دارد. هدف مورد مطالعه این پژوهش بررسی و شناخت تاثیر جزایر گرمایی شهر اهواز بر میزان آسایش روانی شهروندان است.روش بررسی: این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روششناسی توصیفی ـ تحلیلی مبتنی بر رویکرد مطالعات مکانی- و تحلیل تصاویر ماهواره ای است. برای شناخت و واکاوی جزایر گرمایی شهر اهواز از تصاویر ماهواره ای در طول 5 دوره در سالهای 1380 تا 1398 و نرمافزار (ENVI) جهت پردازش استفاده شده است. برای تحلیل اثرات جزایر گرمایی بر آسایش روانی از دادههای مربوط پرسشنامه و تحلیل در محیط نرم افزار SPSS استفاده گردید.یافته ها و نتیجه گیری:نتایج این پژوهش نشان میدهد که جنوب غربی شهر اهواز به علت تعدد قرارگیری مراکز آلوده کننده همچون مراکزی پالایش نفت و گاز و شهرک های صنعتی مرکز آلودگی این شهر بحساب میآید.در بین مناطق شهراهواز به ترتیب مناطق 2،1 و8 در بدترین وضعیت ازنظر میزان آلودگی قرار دارند که این مناطق با درصد بالای جمعیت، منطبق بر مراکزی هستند که از نظر شاخص های 8 گانه وضعیتی بحرانی دارند. نتایج تحلیل پرسشنامه نشان میدهد که آستانه تحمل گرمای هوا در شهر اهواز ابتدا باعث افزایش استرس و فشار روزمره در افراد می شود و پس از آن کاهش شادی و احساس رضایت از زندگی را در افراد به دنبال دارد.
برنامه ریزی شهری
محمد رحیم رهنما؛ مژگان یعقوبی
دوره 3، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 1-23
چکیده
زمینه و هدف: رشد شتابان شهرنشینی و افزایش میزان مهاجرت به شهرها، کمبود و گرانی مسکن در کلانشهرها پدیده ناهنجار سکونتگاههای غیررسمی را به وجود آورده است، که همراه با رشد بیکاری ، زمینه آسیبهای اجتماعی را فراهم میسازد. در مقاله حاضر ، راهبردهای اساسی توانمندسازی سکونتگاه غیررسمی شهرک شهید رجایی مشهد مشخص شده است.روش ...
بیشتر
زمینه و هدف: رشد شتابان شهرنشینی و افزایش میزان مهاجرت به شهرها، کمبود و گرانی مسکن در کلانشهرها پدیده ناهنجار سکونتگاههای غیررسمی را به وجود آورده است، که همراه با رشد بیکاری ، زمینه آسیبهای اجتماعی را فراهم میسازد. در مقاله حاضر ، راهبردهای اساسی توانمندسازی سکونتگاه غیررسمی شهرک شهید رجایی مشهد مشخص شده است.روش بررسی: نوع پژوهش کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی _تحلیلی میباشدو از روش کتابخانهایومیدانی درانجام پژوهش استفاده شده است. ابتدا برای شناسایی وضعیت شهرک شهید رجایی مشهد در سال 1400 با جامعه آماری 232616نفر از فرمول کوکران استفاده نموده و 383 نفر از ساکنان محدوده به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند.سپس با استفاده از این اطلاعات نقاط قوت،ضعف، فرصت و تهدید محدوده را به منظور طراحی ماتریس SWOT شناساییکردیم. در نهایت برای امتیازدهی به هریک از موارد ماتریس SWOT بهمنظور شناسایی راهبردها و اولویتبندی آنها با استفاده از ماتریس QSPM، تعداد 50 پرسشنامه بین سازمانهای مسئول و نخبگان دانشگاهی که دارای تخصص کافی پیرامون مسائل حاشیهنشینی میباشند به روش هدفمند توزیع گردید.یافتهها و نتیجهگیری: نتایج نشان میدهد راهبرد کلی در محدوده برای اجرای توانمندسازی تدافعی بوده و راهبردهای ساماندهی کالبدی، محیطی و جمعیتی با ایجاد زیرساختها و تسهیلات شهری ،استفاده بهینه از زمینهای موقوفه آستان قدس رضوی برای کاهش آسیبهای اجتماعی و کالبدی محدوده، توسعه متعادل عناصر شهری، تامین مسکن مناسب و زیباسازی در طراحی، ضمن حفظ هویت فرهنگی محدوده با بهرهگیری از مصالح بومی و تلفیق آن با مصالح جدید، راهبردهای مهم توانمندسازی شهرک شهید رجایی محسوب میشوند.
برنامه ریزی شهری
رقیه بدیعی قراقیه؛ آزاده اربابی
دوره 3، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 1-23
چکیده
زمینه و هدف: اسلامشهر یکی از مقاصد اصلی مهاجرین به تهران در دهه های اخیر بوده است ، این مهاجرین که از روستاها و شهرهای دور و نزدیک به اسلامشهر مهاجرت کردهاند. در بسیاری از موارد بدون هر بررسی یا هماهنگی یا سازگاری با محیط جدید به ساخت و ساز غیر مجاز در محدوده شهری و نیز روستاهای نزدیک به شهر اقدام نموده و سکونتگاههای غیررسمی ...
بیشتر
زمینه و هدف: اسلامشهر یکی از مقاصد اصلی مهاجرین به تهران در دهه های اخیر بوده است ، این مهاجرین که از روستاها و شهرهای دور و نزدیک به اسلامشهر مهاجرت کردهاند. در بسیاری از موارد بدون هر بررسی یا هماهنگی یا سازگاری با محیط جدید به ساخت و ساز غیر مجاز در محدوده شهری و نیز روستاهای نزدیک به شهر اقدام نموده و سکونتگاههای غیررسمی را شکل دادهاند. شرایط نامناسب بهداشتی، فقدان زیرساختهای مناسب، فقدان خدمات شهری، تراکم بالای جمعیت، اجتماع گروههای کمدرآمد، وجود مشاغل غیررسمی و از همه مهمتر بالا بودن ناهنجاریها و آسیبهای اجتماعی مجموعه ویژگیها و شرایطی هستند که ساکنان محلات اسکان غیررسمی شهر اسلامشهر با آن روبهرو هستند. هدف اصلی پژوهش حاضر تحلیلی بر توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی با تأکید بر رویکرد سرمایه اجتماعی در شهر اسلامشهر میباشد.روش بررسی: این تحقیق به لحاظ هدف جز تحقیقات کاربردی و به لحاظ روششناسی در رسته تحقیقات توصیفی –تحلیلی قرار میگیرد. جمعیت جامعۀ آماری که 548620 نفر میباشد و حجم نمونه برابر با 384 نفر میباشد. در تحلیل دادههای حاصل از پرسشنامه از آمار توصیفی همچون میانگین، میانه، فراوانی، درصد فراوانی و... استفاده خواهد شد و در جهت اثبات فرضیات پژوهش نیز از روشهای آمار استنباطی همچون ضریب همبستگی پیرسون و آزمون تی تک نمونه ای و ... استفاده شده است.یافتهها و نتیجهگیری: نتایج نشان می دهد براساس نمرات میانگین مستخرج از پرسشنامه ها و آزمون تی تک نمونه ای، 33 شاخص مورد مطالعه در دو سطح (انطباق نسبی، انطباق پایین) از لحاظ انطباق با الگوی استاندارد یعنی عدد سه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که 12 شاخص در سطح انطباق نسبی و 21شاخص در سطح انطباق پایین قرار دارند. همچنین بین متغیر سرمایه اجتماعی و توانمندسازی سکونتگاه غیررسمی اسلامشهر رابطه معناداری وجود دارد. جهت رابطه بین سرمایه اجتماعی و توانمندسازی مثبت و معنادار است با توجه به عدد همبستگی (0.672)، شدت همبستگی در حد متوسط است. نتایج بیانگر این بوده است که افزایش سرمایه اجتماعی موجب توانمندسازی سکونتگاه غیررسمی شهر اسلامشهر می شود.
توسعه پایدار شهری
محمد اکبری ریابی؛ فرزانه سفلائی
دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 1-20
چکیده
زمینه و هدف: توسعه پایدار راهکاری است ایدئولوژیک برای برون رفت از مشکلات کنونی گریبانگیر شهرهای درحال توسعه برای حرکت به سوی آیندهای روشن که منابع محیطی جهت استفاده نسلهای بعدی حفظ شده است. شهرگرایی به سرعت درحال گسترش است، بهرهکشی از منابع و تولید زباله افزایش مییابد و خزش شهری بصورتی بلدوزرگونه اراضی بکر را به مصارف شهری ...
بیشتر
زمینه و هدف: توسعه پایدار راهکاری است ایدئولوژیک برای برون رفت از مشکلات کنونی گریبانگیر شهرهای درحال توسعه برای حرکت به سوی آیندهای روشن که منابع محیطی جهت استفاده نسلهای بعدی حفظ شده است. شهرگرایی به سرعت درحال گسترش است، بهرهکشی از منابع و تولید زباله افزایش مییابد و خزش شهری بصورتی بلدوزرگونه اراضی بکر را به مصارف شهری میرساند. شهر کازرون در آینده با چالشهای جدی توسعه مواجه خواهد بود؛ در چنین شرایطی سوال این است که چه راهبردهایی برای توسعه آتی شهر میتوان ارائه داد و اصولاً رویکرد توسعه پایدار در چه ابعادی و با چه پاسخهایی ارائه میشود؟ به نظر میرسد توسعه پایدار بتواند با ارائه راهکارهای هوشمندانه و توسعه اندیشیده، تأمین نیازهای نسلهای آینده را تضمین نماید. پایگاه تئوریک این پژوهش مبتنی بر مطالعات اسنادی- کتابخانهای بوده و معیارهای موردنظر را مشخص میسازد.روش: دادههای پژوهش مرتبط با نمونه موردی از طریق مشاهدات میدانی، مصاحبههای عمیق و مراجعه به نهادهای دخیل توسعه گردآوری شده و در فرایندی از تکنیک دلفی، بصورت جدول SWOT مورد تدوین و آنالیز قرار گرفته است. راهبردهای مستخرج از جدول سوات تحت ارزیابی با منطق AHP قرار گرفته و به کمک فرایند رفت و برگشتی دلفی، امتیازات هر راهبرد در نرم افزار Expert Choice محاسبه گردید.یافته ها و نتیجه گیری: یافتهها نشان میدهد رعایت عدالت اجتماعی، ارتقای رفاه همگانی، رونق اقتصادی، شیوههای حمل و نقلی پایدار و راهبری هوشمندانه انرژی در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی خواهند توانست مؤثرترین شیوههای برخورد با چالش پیش روی توسعه شهر کازرون باشند.
توسعه پایدار شهری
مصطفی آریان کیا؛ جعفر میرکتولی
دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 19-34
چکیده
تحولات دهههای اخیر سبب شده است تا امکانات جدید شهرهای امروز مانند گذشته قادر به تأمین آرامش و امنیت شهروندان نباشد. این مسألهی نابهنجاری اجتماعی و در کنار آن بروز رفتارهای جرم خیز در نظام سکونت شهری جهان شده است. در این راستا هدف پژوهش، بررسی مؤلفههای اثر بخش بر حس رضایتمندی ساکنان از امنیت اجتماعی سکونتگاههای شهر گرگان میباشد. ...
بیشتر
تحولات دهههای اخیر سبب شده است تا امکانات جدید شهرهای امروز مانند گذشته قادر به تأمین آرامش و امنیت شهروندان نباشد. این مسألهی نابهنجاری اجتماعی و در کنار آن بروز رفتارهای جرم خیز در نظام سکونت شهری جهان شده است. در این راستا هدف پژوهش، بررسی مؤلفههای اثر بخش بر حس رضایتمندی ساکنان از امنیت اجتماعی سکونتگاههای شهر گرگان میباشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و جامعه آماری آن، خانوارهای ساکن در مجتمعهای مسکونی شهر گرگان و حجم نمونه 200 خانوار انتخاب شده است. اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات اسنادی و جهت برداشتهای میدانی از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار آماری SPSS و آزمونهای رگرسیون به روش (Enter) و t تک نمونهای استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که میان احساس رضایتمندی ساکنان مجتمعهای مسکونی با مؤلفههای روشنایی مناسب محیط و بافت کالبدی ساختمان ارتباط مستقیم و مثبتی دارد. روشنایی معابر و گذرهای اطراف ساختمان و محل زندگی اشخاص در شب باعث ایجاد آرامش و حس امنیت در تردد کودکان و زنان میگردد و همچنین باعث کاهش استرس و اضطراب در افراد هنگام تردد با پای پیاده در شب میشود. اشراف داشتن مساکن نسبت به هم مؤلفهی دیگریست که با ایجاد حس امنیت در میان ساکنان رابطه مستقیم دارد. از دیگر مؤلفههای مؤثر در ایجاد حس امنیت در میان ساکنان واحدهای مسکونی شهری میتوان به وقوع جرم در محل زندگی، روابط همسایگی و متغیر زیستمحیطی اشاره کرد.
برنامه ریزی روستایی
محمد سلاورزی؛ فرزانه عموزاده
دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 21-32
چکیده
بشر همواره به دنبال راهی برای رفع نیازهای خود بوده است. از ابتدای تاریخ، مسکن مکانی برای نیل به این خواسته منطقی بوده است و با شکلگیری مساکن در کنار هم کیفیت راه خود را بهسوی کسب آرامش طی نموده است. از طرفی شرایط محیطی و اقلیمی در شکلگیری مسکن در روستاها اثرگذار بوده و از الگوهای مناسبی در یک فرایند تاریخی در جهت توسعه پایدار پیروی ...
بیشتر
بشر همواره به دنبال راهی برای رفع نیازهای خود بوده است. از ابتدای تاریخ، مسکن مکانی برای نیل به این خواسته منطقی بوده است و با شکلگیری مساکن در کنار هم کیفیت راه خود را بهسوی کسب آرامش طی نموده است. از طرفی شرایط محیطی و اقلیمی در شکلگیری مسکن در روستاها اثرگذار بوده و از الگوهای مناسبی در یک فرایند تاریخی در جهت توسعه پایدار پیروی نموده است. بر اساس تجربههای روستاییان برحسب نیازهای معیشتی و اقلیمی در طول تاریخ میتوان الگوی مناسب مسکن روستایی را مورد تحلیل قرارداد و با کشف و معرفی این الگوها میتوان آنها را بهصورت بخشی از اصول و ضوابط هویتساز مسکن روستایی مورداستفاده قرارداد. استان ایلام، دارای چهار اقلیم در سطح خود میباشد که سبب شده الگوهای متنوعی در شکلگیری بافتهای روستایی و شهری پدید آید. اقلیم در شکلگیری فرم، جهتگیری و استقرار ساختمان، بافت و دیگر خصوصیات مسکن نقش به سزایی داشته است. هدف از انجام این تحقیق رعایت الزامات لازم جهت طراحی بهینهترین الگوی مسکن روستاییان در نواحی مختلف استان ایلام بوده که نیاز اساسی مهندسان برای طراحیهای معمارانه و سازهای این مساکن میباشند. روش تحقیق توصیفی تحلیلی بوده که بهصورت میدانی از طریق توزیع پرسشنامه و غیرمستقیم بهصورت کتابخانهای انجامشده است. با استفاده از ابزار پرسشنامه مقایسه زوجیAHP نمودارهای لازم بهدستآمده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد، در طراحی مسکن روستایی شهرستان دهلران و ایوان از میان عوامل اقلیمی، در شهرستان ایوان بارش به میزان 833/0 بیشترین تأثیر و در شهرستان دهلران تابش به میزان 875/0 بیشترین تأثیر را دارد.
توسعه پایدار شهری
الیاس مودت؛ میلاد ولی پور
دوره 1، شماره 1 ، آذر 1399، ، صفحه 22-39
چکیده
گردشگری شهری اصطلاحی است که فعالیتهای مختلف گردشگری را توصیف می کند که در آن شهر مقصد اصلی و مکان مورد نظر است. امروزه صنعت گردشگری به عنوان یکی از صنایع برتر به سرعت در حال رشد و توسعه است. در ایران با وجود منابع غنی و فرصت های گردشگری، توجه کمی به صنعت گردشگری میشود. از آنجا که توسعه پایدار به عنوان یک جریان ثابت از آن یاد می شود ...
بیشتر
گردشگری شهری اصطلاحی است که فعالیتهای مختلف گردشگری را توصیف می کند که در آن شهر مقصد اصلی و مکان مورد نظر است. امروزه صنعت گردشگری به عنوان یکی از صنایع برتر به سرعت در حال رشد و توسعه است. در ایران با وجود منابع غنی و فرصت های گردشگری، توجه کمی به صنعت گردشگری میشود. از آنجا که توسعه پایدار به عنوان یک جریان ثابت از آن یاد می شود تغییرات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی برای افزایش سطح بهزیستی محیط زیست از جامعه، که به دنبال وحدت در مسائل اقتصادی، اجتماعی - فرهنگی و زیست محیطی است می باشد. توسعه پایدار، توسعه ای است که بتواند نیازهای نسل حاضر را بدون تخریب و یا آسیب رساندن به تامین نیازها و خواسته های نسل های آینده تامین نماید. بافت تاریخی دزفول از مهم ترین بخش های هویتی شهر محسوب می شود و پیدایش آن پیرو اطلاعات از ساختارهای اقلیمی و فرهنگی است. نواحی شهری که در گذشته مکانهای برجســتهای برای تولیدات بودند، امروزه به مراکز مصرف تبدیل شده اند. برای بسیاری از شهرها این تغییر نگرش به تاکید به روی صنعت گردشــگری به عنوان موتور رشد اقتصادی منتهی و در نتیجه، احیای اجتماعی و کالبدی بافت قدیم شــهری میشود. در واقع گردشــگری پایدار شهری رویکردی جدید در احیای این فضاها است. بافت قدیم شهر دزفول، با در بر گرفتن بازار قدیم شهر و در بر گرفتن عناصر تاریخی، نه تنها به اقتصاد پایدار شهر کمک نکرده بلکه به عنوان یک بخش ناکارآمد شهر را از توسعه پایدار دور کرده، لذا در ماهیت تحقیق حاضر کاربردی و از نظر روش تحقیق (توصیفی-تحلیلی-کتابخانه ای- میدانی) است که از طریق تکنیک VIKORو AHP به بررسی و شناخت عناصر گردشگری پایدار محله های 28 گانه بافت شهر دزفول پرداخته شد و براساس میزان مطلوبیت، نارضایتی و شاخص ویکور به رتبه بندی نهایی برای محله های بافت کهن دزفول اقدام شدکه هدف از این رتبه بندی شناسایی بهتر و دقیق تر محدوده مورد مطالعه برای سنجش و بهینه سازی مسیر گردشگری می باشد.
سیما بیابانی؛ مهدی پورطاهری؛ عبدالرضا رکن الدین افتخاری
دوره 3، شماره 1 ، تیر 1401، ، صفحه 23-43
چکیده
زمینه و هدف:محیط روستایی به عنوان بستر زندگی و فعالیت های انسان، موضوعی چند بعدی است. در این بین مسأله اوقات فراغت روستایی بخشی از مسائل گسترده تری است که در سطح ملی و منطقه ای نمود پیدا می کند و لازم است در تمامی ابعاد آن به ویژه کاربری اراضی اوقات فراغت پژوهش صورت گیرد. به تبع این ضرورت، این پژوهش بر آن است تا به مطالعه، تحلیل توزیع ...
بیشتر
زمینه و هدف:محیط روستایی به عنوان بستر زندگی و فعالیت های انسان، موضوعی چند بعدی است. در این بین مسأله اوقات فراغت روستایی بخشی از مسائل گسترده تری است که در سطح ملی و منطقه ای نمود پیدا می کند و لازم است در تمامی ابعاد آن به ویژه کاربری اراضی اوقات فراغت پژوهش صورت گیرد. به تبع این ضرورت، این پژوهش بر آن است تا به مطالعه، تحلیل توزیع کاربری اراضی اوقات فراغت در روستاهای شهرستان مراغه بپردازد.روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است و جهت جمع آوری اطلاعات آن از روش های اسنادی- میدانی استفاده شده است. در انجام این مطالعه ابتدا از اطلاعات مورد نیاز در زمینه موضوع و منطقه جمع آوری و سپس براساس روشی فرآیندی و با استفاده از SPSS تجزیه و تحلیل و جمع بندی داده ها و هچنین تلفیق و ترکیب لایه های اطلاعاتی صورت گرفته و علاوه بر تطبیق نتایج و درک صحیح تر مسأله، مطالعات میدانی نیز به عمل آمده است.یافته ها و نتیجه گیری: یافته های این پژوهش بیانگر این مطلب است که در بین کاربری های اوقات فراغت، کاربری فرهنگی و مذهبی دارای اهمیت یکسان و دارای اولویت اول از نگاه روستاییان بوده، همچنین الگوی توزیع کاربری ها دارای الگوی نامتوازن بوده و تنها روستای ورائوی و نوا از سطح برخورداری بالاتری برخودار می باشند. متناسب با یافته های پژوهش، افزایش سطح کاربری و تفریحی برای جوانان، توجه به مقوله فرهنگ و بافت فرهنگی نواحی روستایی و تهیه و تدوین برنامه های مفرح و معرفی جاذبه های روستایی از طریق رسانه های جمعی، پیشنهاد می شود.
محیط زیست شهری
امیر بخشی؛ احمد علیزاده فرد؛ سید حسن رسولی
دوره 3، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 24-40
چکیده
زمینه و هدف: در حال حاضر شهرها با چالشهای بسیاری در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی مواجه میباشند. در پی رشد شهرنشینی، پیامدهای زیانباری برای شهرها به وجود آمده است. تداوم این گونه رشد جمعیت، شهرنشینی در شهرهای امروز را با بحرانهای اقتصادی، اجتماعی، زیستمحیطی روبرو ساخته است. بنابراین ضرورت توجه به مقوله زیستپذیری ...
بیشتر
زمینه و هدف: در حال حاضر شهرها با چالشهای بسیاری در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی مواجه میباشند. در پی رشد شهرنشینی، پیامدهای زیانباری برای شهرها به وجود آمده است. تداوم این گونه رشد جمعیت، شهرنشینی در شهرهای امروز را با بحرانهای اقتصادی، اجتماعی، زیستمحیطی روبرو ساخته است. بنابراین ضرورت توجه به مقوله زیستپذیری در شهرهای امروزی اهمیت فراوانی یافته است. هدف مورد مطالعه این پژوهش شناسایی و سنجش شاخصهای زیستپذیری در شهر بابل است.روش بررسی: روش انجام تحقیق با توجه به ماهیت کار روش توصیفی - تحلیلی است و با توجه به همین روش به بررسی ارزیابی زیستپذیری شهر بابل پرداخته میشود. در این پژوهش از روش جمعآوری اطلاعات کتابخانهای و اسنادی و انجام مصاحبه و مشاهدات میدانی و پرسشنامه نیز بهره گرفته میشود. پرسشنامه تنظیم شده تحقیق بین 382 نفر از شهروندان بابل به طور مجزا بر اساس فرمول کوکران، تقسیم و پس از جمعآوری، نتایج به دست آمده با استفاده از نرمافزار SPSS، از طریق تحلیل عاملی و آزمون t تکنمونهای، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. عرصه مورد مطالعه در پژوهش حاضر، شهر بابل میباشد.یافتهها و نتیجهگیری: یافتههای حاصل از پژوهش نشان میدهد که معیارهای اقتصادی، اجتماعی و محیطی هر کدام با مقادیری متفاوت بر زیستپذیری شهر بابل اثرگذار میباشند و از آنجایی که زیستپذیری در شهر بابل بر مبنای سه معیار کلی سنجیده شده است، میتوان ادعا کرد که شهر بابل فاصله زیادی با شاخصهای زیستپذیری دارد. نتایج نشان داده است که زیستپذیری در بابل باید در بعد اقتصادی در اولویت قرار گیرد. بدین ترتیب که جهت زیستپذیرتر کردن شهر بابل ابتدا به مقوله اقتصاد توجه کرده و سپس به معیارهای اجتماعی و زیست محیطی توجه شود.
برنامه ریزی شهری
مجید حسن پور؛ سیدمجید نادری
دوره 3، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 24-33
چکیده
زمینه و هدف: بهسازی بافت های فرسوده شهری امروزه از جمله راهکارهایی هست که در راستای بهبود وضعیت زندگی و به ویژه مبحث ایمنی در این بافت ها مطرح شده است. براین اساس در پژوهش حاضر در پی بررسی بهسازی بافت فرسوده شهری با رویکرد افزایش ایمنی محیطی فضاهای عمومی(نمونه موردی؛ محله بریانک منطقه 10 تهران)می باشیم.روش بررسی: روش تحقیق حاضر توصیفی ...
بیشتر
زمینه و هدف: بهسازی بافت های فرسوده شهری امروزه از جمله راهکارهایی هست که در راستای بهبود وضعیت زندگی و به ویژه مبحث ایمنی در این بافت ها مطرح شده است. براین اساس در پژوهش حاضر در پی بررسی بهسازی بافت فرسوده شهری با رویکرد افزایش ایمنی محیطی فضاهای عمومی(نمونه موردی؛ محله بریانک منطقه 10 تهران)می باشیم.روش بررسی: روش تحقیق حاضر توصیفی و تحلیلی - پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر ساکنان محله بریانک واقع در منطقه ده شهر تهران می باشند. اطلاعات مورد نیاز آن نیز از دو طریق کتابخانه ایی و میدانی با استفاده از کتابها، مقالات، پایان نامه ها، اسناد و مصاحبه و پرسشنامه و GIS جمع آوری خواهد شد. قلمرو پژوهش محله بریانک منطقه ده تهران می باشد. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و از طریق نمونهگیری تصادفی 384 نفر بهعنوان جامعه آماری انتخابشده و پرسشنامه بین آنان توزیعشده است. دادهها با استفاده از آزمونهای آماری در نرمافزار spss و آزمون ضرایب، همبستگی رگرسیون و تی تک نمونه ای مورد تحلیل قرار گرفتند.یافتهها و نتیجهگیری: بهسازی و نوسازی بافت فرسوده محله موجبات بهبود اسکلت بندی ساختمان ها، بهبود جنس مصالح آنها، اصلاح تعداد طبقات و درنتیجه افزایش دوام بناها و ایمنی در برابر بحران را در پی خواهد داشت. از این رو بهسازی و نوسازی بافت های مسئله دار محلات به ویژه در محله ی بریانک که بافت فرسوده بسیار زیادی دارد و موجب تنزل کیفیت زندگی برای ساکنانش شده، می تواند موجبات رونق کالبدی، اقتصادی و محیطی در این محله را فراهم نموده و افزایش کیفیت زندگی و رفاه را برای ساکنان آن به ارمغان بیاورد.
برنامه ریزی شهری
امیر بخشی؛ مهدی محرری؛ سید حسن رسولی
دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 33-48
چکیده
یکی از موضوعاتی که شهرهای امروز ایران با آن مواجهاند، موضوع تعریض خیابانهای شهری است. تعریض خیابانهای شهری در بافت قدیم شهرها موجب ایجاد بروز مشکلات متنوع در جنبههای مختلف شهر میشود. هدف از انجام این پژوهش بررسی مشکلات خیابانهای در حال تعریض و تعریض یافته و ارائه شیوهای برای تعریض مطلوبتر است. همچنین این تحقیق به بیان ...
بیشتر
یکی از موضوعاتی که شهرهای امروز ایران با آن مواجهاند، موضوع تعریض خیابانهای شهری است. تعریض خیابانهای شهری در بافت قدیم شهرها موجب ایجاد بروز مشکلات متنوع در جنبههای مختلف شهر میشود. هدف از انجام این پژوهش بررسی مشکلات خیابانهای در حال تعریض و تعریض یافته و ارائه شیوهای برای تعریض مطلوبتر است. همچنین این تحقیق به بیان راهکارهایی برای برنامهریزی و طراحی مطلوبتر خیابانهای در دست تعریض با تمسک بر آموزههای اسلامی و فرهنگ ایرانی میپردازد. جمعآوری اطلاعات مورد نیاز از طریق مشاهده، برداشتهای میدانی و مطالعات اسنادی و تحلیل اطلاعات و دادهها، به کمک بهرهگیری از روشهای توصیفی تحلیلی، مستندسازی و تحلیل گرافیکی صورت پذیرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق، بیتوجهی به جدارههای با ارزش و هویتمند خیابانها، درختان کهنسال حاشیه خیابانهای قدیمی و نیز نادیده گرفتن فرهنگ، دین و مذهب شهروندان و نیازهای آنها، مصالح و هنر بومی آنهاست. با عنایت به این نوشتار میتوان گفت خیابان سنایی (به عنوان نمونه مورد مطالعه) که چندین دهه است درگیر تعریض میباشد و طی این سالها دچار بینظمی و آشفتگی در موضوعات ترافیکی، کالبدی، بصری و زیستمحیطی گشته، انتخاب شده است. برای تعریض این خیابان پیشنهاد شد که از یک جداره عقبنشینی صورت گیرد تا هم یک جداره باقی بماند و هم درختان کهنسال قطع نشوند. توجه و تاکید بر هنر، مصالح بومی، آموزههای اسلامی و فرهنگ ایرانی تا حد قابل توجهی میتواند آثار سوء تعریض خیابانهای شهری را کاهش دهد و خیابان حاصل از تعریض میتواند از هویت، پایداری و کیفیت قابل قبولی برخوردار باشد.
مدیریت شهری
داود حبیبی
دوره 3، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 34-47
چکیده
زمینه و هدف: انسان همواره به دنبال تأمین امنیت به عنوان یکی از نیازهای اساسی خود است و احساس امنیت به عنوان یکی از شاخصهای مهم کیفیت زندگی شهری، همواره مورد توجه برنامه ریزان و مدیران شهری بوده است، همچنین احساس امنیت اجتماعی در فضاهای شهری یکی از مهمترین شاخص های کیفیت زندگی مطلوب برای شهروندان محسوب می گردد. با افزایش ضرورت ایجاد ...
بیشتر
زمینه و هدف: انسان همواره به دنبال تأمین امنیت به عنوان یکی از نیازهای اساسی خود است و احساس امنیت به عنوان یکی از شاخصهای مهم کیفیت زندگی شهری، همواره مورد توجه برنامه ریزان و مدیران شهری بوده است، همچنین احساس امنیت اجتماعی در فضاهای شهری یکی از مهمترین شاخص های کیفیت زندگی مطلوب برای شهروندان محسوب می گردد. با افزایش ضرورت ایجاد امنیت در جوامع، ابزار، شیوه ها و رویکردهای ایجاد و حفظ آن دستخوش تحول شده است. از اینرو مدیریت شهری، از جنبه های مهم برنامه ریزی شهری بوده که با جوامع انسانی به ویژه جامعه شهری و ایجاد امنیت اجتماعی ارتباط مستقیم دارد؛ لذا هدف این تحقیق، مروری بر نقش و جایگاه عملکرد مدیریت شهری در ارتقاء بخشی امنیت اجتماعی شهرها می باشد.روش بررسی: نگرش حاکم براین تحقیق به صورت کتابخانه ای-تحلیلی است. در این تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه ای اقدام به جمع آوری تعاریف و نظریات و تئوری ها شده است. در مرحلة پس از تحلیل داده ها، بررسی مبانی نظری و تحقیقات صورت گرفته در این حوزه به برشمردن مولفه های امنیت اجتماعی و تاثیر عملکرد و نقش مدیریت شهری بر هریک از آنها پرداخته شده است.یافتهها و نتیجهگیری: بررسی ها نشان می دهد که بر اساس ضریب تعیین، 28 درصد از واریانس متغیر وابسته، توسط متغیر مستقل تبیین میشود. ضریب بتا (BTA) نیز نشاندهنده ارتباط مستقیم بین دو متغیر مستقل و وابسته است. در نتیجه، از طریق تحلیل رگرسیون دو متغیره میتوان نتیجه گرفت که با بهبود عملکرد مدیریت شهری سطح امنیت اجتماعی و پیشگیری از جرم نیز افزایش مییابد.
شهرسازی
هیوا علمیزاده؛ هادی مهدیپورحسینآباد
دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 35-47
چکیده
روند توسعهی شهری مانند یک روند فازی است؛ بنابراین ناحیهبندی فازی و پایش فضای شهری با استفاده از تصاویر پنکروماتیک HR-PRS، یکی از بهترین ابزارها در مدیریت و برنامهریزی شهری محسوب میشود. از این رو در این نوشتار با هدف بررسی کارایی عملکرد روشهای خوشهبندی فازی جهت ناحیهبندی در محدوده شهری قشم از تصاویر پنکروماتیک HR-PR سنجنده GeoEye-1 ...
بیشتر
روند توسعهی شهری مانند یک روند فازی است؛ بنابراین ناحیهبندی فازی و پایش فضای شهری با استفاده از تصاویر پنکروماتیک HR-PRS، یکی از بهترین ابزارها در مدیریت و برنامهریزی شهری محسوب میشود. از این رو در این نوشتار با هدف بررسی کارایی عملکرد روشهای خوشهبندی فازی جهت ناحیهبندی در محدوده شهری قشم از تصاویر پنکروماتیک HR-PR سنجنده GeoEye-1 استفاده شدهاست. در این باره جهت بررسی عملکرد الگوریتم-های FWS ، MSA ، IDF و CFM با استفاده از نرمافزار MATLAB، 6 معیار کیفی مختلفی در سه دسته مکانی، رادیومتریکی و مکانی-رادیومتریک تعریف شدهاست. در ادامه با استفاده از این روشها و بر اساس ویژگیهای فازی به ادغام تصاویر ورودی پرداخته و با استفاده از روش خوشهبندی فازی و خروجی ادغام که ماهیتی فازی دارد، به ناحیهبندی محدوهی شهری مورد مطالعه اقدام گردید. نتایج پژوهش کارایی روشهای ناحیهبندی پیشنهادی را از منظر تشخیص پدیدهها و عوارض مکانی و انسانی و استخراج دقیق اطلاعات از تصاویر ماهوارهای تأیید مینمایند. در این میان روش FWS بهترین عملکرد را در ناحیهبندی مناطق شهری از خود نشان داده است. بنابراین، طبق نتایج تحقیق استفاده از الگوریتمهای خوشهبندی و ویژگیهای فازی یک روش مناسب و بهینه برای تلفیق اطلاعات تصویر ماهوارهای HR-PRS از یک منطقهی شهری با هدف ناحیهبندی است.
توسعه پایدار منطقه ای
پاکزاد آزادخانی؛ اکرم ایمانفرد؛ اعظم سلطانی
دوره 1، شماره 1 ، آذر 1399، ، صفحه 40-54
چکیده
شناسایی و تجزیه و تحلیل انگیزه های گردشگران با هدف ارائه خدمات درخور و مناسب به آن ها از مهم ترین روش های بخش بندی در بازار این صنعت است. گردشگری سلامت یکی از حوزه هایی است که میتواند نقش به سزایی در جهت توسعه گردشگری ایفا نماید. دریاچه ارومیه، یکی از بهترین جاذبه های گردشگری در چارچوب طبیعی و کنش گران انسانی محسوب می ...
بیشتر
شناسایی و تجزیه و تحلیل انگیزه های گردشگران با هدف ارائه خدمات درخور و مناسب به آن ها از مهم ترین روش های بخش بندی در بازار این صنعت است. گردشگری سلامت یکی از حوزه هایی است که میتواند نقش به سزایی در جهت توسعه گردشگری ایفا نماید. دریاچه ارومیه، یکی از بهترین جاذبه های گردشگری در چارچوب طبیعی و کنش گران انسانی محسوب می شود که می توان از طریق شناخت قابلیت ها و ترسیم راهبردهای آینده، با اتکاء به این جاذبه گردشگری، زمینه رشد و صنعت گردشگری و توسعه منطقه ای را در ابعاد متفاوت، با نگرشی در چارچوب پایداری منابع در این منطقه مهیا کرد و این مهم با شناسایی انگیزه های گردشگران بهتر محقق می گردد. بنابراین شناسایی انگیزه های گردشگران سلامتی دریاچه ارومیه هدف اصلی پژوهش حاضر را در بر می گیرد. این پژوهش به روش توصیفی-پیمایشی و از نوع کاربردی است. جامعه آماری در این تحقیق گردشگران ورودی به شهر ارومیه تشکیل می دهد که 384 نفر از آن ها با استفاده از جدول کرجسی و مورگان به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. ابزار گردآوری در این پژوهش پرسشنامه علیزاده ثانی و همکاران (با آلفای 925/0) است که بین حجم نمونه به روش خوشه ای توزیع شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون تحلیل عاملی تأییدی در نرمافزار SPSS انجام شد. یافته ها نشان داد که 8 عامل انگیزشی رانشی؛ کسب دانش و درمان بیماری ها، افزایش ارتباطات، تفکر و گرفتن مشاوره زندگی، به دنبال آرامش، افزایش چرخه اجتماعی، دیدن مناظر گوناگون، تمدد اعصاب و شناخت سایر فرهنگ ها و 4 عامل انگیزشی کششی دسترسی آسان و راحت و تنوع، ماجراجویی، تاریخ و فرهنگ و رخدادها و فعالیت ها به عنوان مهم ترین عوامل انگیزشی در بین گردشگران سلامتی دریاچه ارومیه شناسایی شدند.
گردشگری شهری
رحیم حیدری چیانه؛ داود حاتمی؛ زبیده پویش؛ حمیده حاتمی؛ رضا حاتمی
دوره 3، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 41-53
چکیده
زمینه و هدف: گردشگری که در دنیای امروز آن را صنعت سبز مینامند شیوهای برای انتقال فرهنگ و تمدن از یک جامعه به جامعه دیگر است؛ که در فرآیند آن اثرات مثبت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، زیستمحیطی و فرهنگی فراوانی نهفته است. هر مقصد گردشگری محصولات و خدمات مختلفی را برای جذب گردشگران به آنان عرضه میکند. موفقیت یک منطقه در صنعت گردشگری ...
بیشتر
زمینه و هدف: گردشگری که در دنیای امروز آن را صنعت سبز مینامند شیوهای برای انتقال فرهنگ و تمدن از یک جامعه به جامعه دیگر است؛ که در فرآیند آن اثرات مثبت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، زیستمحیطی و فرهنگی فراوانی نهفته است. هر مقصد گردشگری محصولات و خدمات مختلفی را برای جذب گردشگران به آنان عرضه میکند. موفقیت یک منطقه در صنعت گردشگری تنها به وجود جاذبههای منحصربهفرد محدود نمیگردد بلکه عوامل مختلفی ازجمله میزان آگاهی و شناخت در خصوص آن جاذبهها از اهمیت فراوانی برخوردار هست. هدف پژوهش حاضر چگونگی میزان آگاهی مردم و گردشگران با جاذبههای گردشگری و میزان شناخت آنها با جاذبهها و رابطه آن با تعداد دفعات بازدید از آنها است. روش بررسی: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده که با استفاده از مطالعه کتابخانه ای- اسنادی و میدانی صورت پذیرفته است. جامعه آماری شامل مردم شهر چابهار و گردشگرانی که برای بازدید به این شهر مراجعه کردهاند میباشد؛ که با استفاده از روش تعیین حجم نمونه کوکران 382 نفر مورد مطالعه قرار گرفتهاند. اطلاعات میدانی پژوهش با ابزار پرسشنامه جمعآوری شده و برای تحلیل دادهها از نرمافزار SPSS19 و از آزمون همبستگی پیرسون برای آزمون فرضیهها استفاده شده است.یافتهها و نتیجهگیری: نتایج پژوهش نشان میدهد که بین میزان شناخت و دفعات بازدید از جاذبهها و تمایل آنها به بازدید از جاذبهها رابطه معناداری وجود دارد؛ یعنی هر چه میزان شناخت و آگاهی از جاذبهها بیشتر باشد میزان بازدید آنها از جاذبهها بیشتر است؛ و همچنین نتایج نشان داد که بیشترین نحوه آشنایی افراد با جاذبههای این شهر از طریق تبلیغات دهانبهدهان بوده است با 7/53 درصد است.
فاطمه عباسی سورکی؛ احمدرضا شیخی؛ هدایت اله نوری زمان آبادی
دوره 3، شماره 1 ، تیر 1401، ، صفحه 44-67
چکیده
زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی این چالشها و تلاش در جهت برطرف شدن آنها شکل گرفته است. روش بررسی: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، نظری- کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش مطالعه، توصیفی- تحلیلی است. در روند تهیه و تولید دادهها ابتدا عوامل موانع گذار از گردشگری سنتی به گردشگری هوشمند با استفاده از نظرات 30 نفر از خبرگان حوزه گردشگری ...
بیشتر
زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی این چالشها و تلاش در جهت برطرف شدن آنها شکل گرفته است. روش بررسی: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، نظری- کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش مطالعه، توصیفی- تحلیلی است. در روند تهیه و تولید دادهها ابتدا عوامل موانع گذار از گردشگری سنتی به گردشگری هوشمند با استفاده از نظرات 30 نفر از خبرگان حوزه گردشگری از طریق روش دلفی شناسایی شده است. سپس تجزیه و تحلیل اطلاعات سیزده عامل به عنوان موانع تاثیرگذار قوی بر گردشگری هوشمند بخش بن رود شهرستان اصفهان، از مدلسازی تفسیری-ساختاری ISM و سپس با نرم افزار میکمک بهره گرفته شده است.یافته ها و نتیجه گیری: نتیجه بهدست آمده از مدل تفسیر ساختاری نشان داد که اساسیترین عامل چالشها و مشکلاتی در خصوص فراهم کردن بستر هوشمند برای مردم محلی و گردشگران در روستاهای بخش بن رود بخش اصفهان مرتبط با سطح اول است که مربوط به عدم اعتقاد کسب و کار به بسترهای انلاین، عدم قابلیتهای اقامتگاههای بومگردی برای رزرو انلاین هستند.این عوامل دارای بالاترین قدرت تاثیر گذاری هستند؛ همچنین نتایج حاصل از تحلیل میک مک میتوان بیان کرد همه متغیرهای جزء متغیرهای پیوندی هستند، این متغیرها از وابستگی بالا و قدرت هدایت بالا برخوردارند.
برنامه ریزی شهری
سعید امانپور؛ زهرا محقق؛ سیده معصومه رضوی؛ خاطره رمضان پور اسعدیه
دوره 1، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 48-66
چکیده
شناخت نابرابری فضایی و عدم تعادل منطقه ای در چارچوب محدوده های مختلف جغرافیایی و سیاستگزاری در جهت رفع و کاهش آن از مقولات بسیار مهم برنامه ریزی منطقه ای به شمار می آید. ابعاد نابرابری فضایی در حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، درمانی و غیره قابل بحث است. از این رو، نیل به پیشرفت و توسعهی فراگیر در آینده، مستلزم شناخت موقعیت مناطق ...
بیشتر
شناخت نابرابری فضایی و عدم تعادل منطقه ای در چارچوب محدوده های مختلف جغرافیایی و سیاستگزاری در جهت رفع و کاهش آن از مقولات بسیار مهم برنامه ریزی منطقه ای به شمار می آید. ابعاد نابرابری فضایی در حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، درمانی و غیره قابل بحث است. از این رو، نیل به پیشرفت و توسعهی فراگیر در آینده، مستلزم شناخت موقعیت مناطق و نواحی در ابعاد مختلف است. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف سنجش نابرابری فضایی درون شهری کلانشهر اهواز در برخورداری از شاخص های ترکیبی توسعه انجام شده است. با توجه به مؤلفه های مورد بررسی، رویکرد مطالعاتی حاکم بر این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. این پژوهش سعی دارد با استفاده از 54 متغیر و با بهره گیری از مدل ELECTRE سطح بندی و میزان نابرابری های موجود را میان مناطق کلانشهر اهواز تعیین نماید. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد پراکنش توسعه، نامتعادل بوده و بین مناطق، از نظر توسعه یافتگی نابرابری و شکاف وجود دارد و این نابرابری در بخش های مختلف اجتماعی، اقتصادی، خدماتی، بهداشتی- درمانی و کالبدی خود را نشان می دهد. به طوری که بر اساس نتایج حاصل از تکنیک الکتره، منطقهی 2 در سطح برخوردار، مناطق 1 و 3 در سطح نیمه برخوردار، منطقهی 4 در سطح کم برخوردار و مناطق 6، 7 و 8 در ردهی محروم یا عدم برخوردار قرار گرفته اند؛ بنابراین برای کاهش میزان نابرابری های توسعه یافتگی در کلانشهر اهواز براساس یافته های پژوهش، پیشنهاد می شود توزیع شاخص های توسعه به سمت رشد متوازن هدایت شوند.
برنامه ریزی شهری
محمد اکبری ریابی؛ حسین امیرعضدی
دوره 3، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 48-70
چکیده
زمینه و هدف: مسئولیتپذیری شهروندی بستر وقوع مشارکت مدنی و از آن طریق ارتقای ابعاد اجتماعی مسائل توسعه شهری را فراهم میسازد. اگرچه مشارکت شهروندان توسط پژوهشهای علمی متعددی مورد کنکاش قرار گرفته، اما مسئولیتپذیری شهروندی بعنوان انگیزه درونی شهروندان برای مشارکت، هنوز بخوبی شناخته شده نیست. این تحقیق سعی دارد شاخصهای مرتبط ...
بیشتر
زمینه و هدف: مسئولیتپذیری شهروندی بستر وقوع مشارکت مدنی و از آن طریق ارتقای ابعاد اجتماعی مسائل توسعه شهری را فراهم میسازد. اگرچه مشارکت شهروندان توسط پژوهشهای علمی متعددی مورد کنکاش قرار گرفته، اما مسئولیتپذیری شهروندی بعنوان انگیزه درونی شهروندان برای مشارکت، هنوز بخوبی شناخته شده نیست. این تحقیق سعی دارد شاخصهای مرتبط با مسئولیتپذیر شدن شهروندان را کشف و آنها را وابسته به دو بافت قدیم و جدید شهری مورد آزمون قرار دهد.روش بررسی: این پژوهش با روش تحقیق آمیخته، از پژوهش کیفی در بخش شناسایی شاخصها و از روش کمی با ابزار پرسشنامه جهت تحلیل دادهها و استخراج یافتهها بهره میبرد. نوشتار به شیوه توصیفی- تحلیلی سعی در کنکاش پاسخ به اینکه چه متغیرهایی بیشترین تأثیر را روی پاسخگو بودن شهروندان داشته و اینکه آیا ساکنین بافت فرسوده و جدید شهری میزان متفاوتی از مسئولیتپذیری را نشان میدهند، دارد. معیارهای مؤثر برپایه مطالعات نظری و به شیوه دلفی توسط تعدادی از اساتید دانشگاهی استخراج شده و در قالب پرسشنامهای شامل 24 سوال مابین 300 نفر از حاضرین در بافت فرسوده و جدید شهر تکمیل گردید.یافته ها و نتیجه گیری: یافتهها نشان میدهد ساکنین بافت جدید کازرون با 55/0 نسبت به ساکنین بافت قدیم با 09/0 میزان معنیداری از تفاوت در مسئولیتپذیری را نشان میدهند و متغیرهایی همچون وظیفه شناس بودن شهروندان، مشارکت مدنی ایشان و آموزنده بودن محیط زندگی، تأثیر قابل توجهی در متغیر موردتحقیق خواهد داشت. همانطور که مشخص است تعدادی از این متغیرها وابسته به محیط و برخی مربوط به ویژگیهای روانی و شخصی هر یک از شهروندان است. بنابراین با الگوگیری از شرایط متفاوت بافت جدید میتوان حداقل بلحاظ کالبدی شرایط مسئولیتپذیری بیشتر شهروندان در بافتهای مختلف شهری را فراهم آورد.
برنامه ریزی شهری
بهناز رضا زاده
دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 49-64
چکیده
در شاهین شهر اقداماتی در خصوص شهر الکترونیکی توسط شهرداری انجام شده است، این شهر به عنوان پایلوت شهر هوشمند در کشور تعیین شده و در جمع شهرهای هوشمند با شعار: شهروند هوشمند، شهرهوشمند و شهرداری هوشمند، حرکت میکند. ساختار خشک مدیریت شهری در شهر شاهین شهر و شناخت ناکافی از قابلیتهای فناوری اطلاعات و ارتباطات باعث کندی هوشمندسازی ...
بیشتر
در شاهین شهر اقداماتی در خصوص شهر الکترونیکی توسط شهرداری انجام شده است، این شهر به عنوان پایلوت شهر هوشمند در کشور تعیین شده و در جمع شهرهای هوشمند با شعار: شهروند هوشمند، شهرهوشمند و شهرداری هوشمند، حرکت میکند. ساختار خشک مدیریت شهری در شهر شاهین شهر و شناخت ناکافی از قابلیتهای فناوری اطلاعات و ارتباطات باعث کندی هوشمندسازی در شاهین شهر شده است. هدف اصلی از انجام پژوهش حاضر شناسایی مهمترین شاخص های توسعه شهر هوشمند در معاونت شهرسازی و معماری شهرداری شاهین شهر بود. از اینرو روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و پیمایشی انتخاب شد. در گام اول از پژوهش فهرستی از عوامل اولیه که توسعه شهر هوشمنددر معاونت شهرسازی و معماری شهرداری شاهین شهر نقش دارند، به عنوان متغیرهای تحقیق، با بهرهگیری از منابع اسنادی و پژوهشهای پیشین و پرسشنامه دلفی متخصصین شناسایی شدند. در ادامه با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل و نرمافزار میکمک، میزان تأثیرگذاری عوامل اولیه بر روی یکدیگر در قالب پرسشنامه کارشناسان ارزیابی شد. نتایج مطالعات نشان میدهد که هفت عامل کلیدی در توسعه شهر هوشمند در معاونت شهرسازی و معماری شهرداری شاهین شهر نقش دارند. این هفت عامل شامل بهبود دسترسی به خدمات به کمک فناوری، میزان مشارکت سیاسی شهروندان، میزان رضایت از شفافیت بروکراسی، ایجاد پتلفرم شبکه ای برای همکاری همه ذی نفعان، مهیا بودن زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری، استفاده از فناوری اطلاعات در جهت کاهش روند مبتنی بر کاغذ و ارائه خدمات عمومی آنلاین به شهروندان میشود.
برنامه ریزی روستایی
سمیرا جولایی؛ حسین زینتی فخرآباد؛ زهرا ملک جعفریان
دوره 3، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 54-67
چکیده
زمینه و هدف: تقویت کارآفرینی روستایی بهعنوان اهرمی مؤثر در تسریع رشد اقتصادی و توانمندسازی اجتماعی نقش مهمی در فرایند توسعه روستایی ایفا میکند. در این میان قابلیتها و موانعی وجود دارد که با شناسایی آنها علاوه بر رشد و توسعه کارآفرینی در میان جوامع روستایی، میتوان زمینههای دستیابی به توسعه پایدار را نیز فراهم نمود. باتوجهبه ...
بیشتر
زمینه و هدف: تقویت کارآفرینی روستایی بهعنوان اهرمی مؤثر در تسریع رشد اقتصادی و توانمندسازی اجتماعی نقش مهمی در فرایند توسعه روستایی ایفا میکند. در این میان قابلیتها و موانعی وجود دارد که با شناسایی آنها علاوه بر رشد و توسعه کارآفرینی در میان جوامع روستایی، میتوان زمینههای دستیابی به توسعه پایدار را نیز فراهم نمود. باتوجهبه جایگاه کارآفرینی در فرایند توسعه روستایی و ضرورت شناسایی موانع و چالشهای پیشرو در این حوزه، هدف از انجام این پژوهش شناخت موانع و چالشهای توسعه کارآفرینی در روستای ظفرآباد است که نتایج آن یاریگر تقویت کارآفرینی و توسعه اقتصادی منطقه موردمطالعه است.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق آن توصیفی - تحلیلی است. جامعة آماری تحقیق، 567 نفر روستای ظفرآباد است، کـه طبق جدول استاندارد مورگان، 200 نفر بهعنوان نمونه انتخاب شدند. برای انتخاب نمونهها از روش تصادفی سیستماتیک بهره گرفته شد. بهمنظور پیبردن بـه متغیرهـای زیربنایی تحقیق و تلخیص آنها، بـا اهـداف تأییـدی و اکتشـافی از مـدل تحلیـل عـاملی (روش چرخش واریمکس) استفاده شـد. در ایـن روش پـس از حـذف گویههای بیاثر، مهمترین عوامل مؤثر در قابلیتها و موانع توسعة کارآفرینی در روستا به ترتیـب اولویـت شناسـایی و تجزیهوتحلیل شدند.یافتهها و نتیجهگیری: نتایج پژوهش نشان داد این روستا پتانسیل و قابلیتهای کارآفرینی دارد اما میزان توسعه کارآفرینی در آن پایین است، از بین موانع موجود عوامل فردی بیشترین تأثیر را در توسعه کارآفرینی روستایی در محدوده موردمطالعه دارند.
آمایش سرزمین
محمدرئوف حیدری فر؛ اسماعیل سلیمانی راد؛ مهناز حسینی سیاه گلی
دوره 1، شماره 1 ، آذر 1399، ، صفحه 55-76
چکیده
مخاطرات طبیعی حوادثی تهدیدآمیز هستند که خسارات جانی و مالی فراوانی بهدنبال دارند. این مخاطرات تنها منحصر به زمان وقوع نیست بلکه به دلیل پیامدهای اجتماعی که دارند سالهای سال گریبانگیر مردم منطقه خواهند بود. در چنین مواردی که آثار مخاطرات طبیعی در زندگی انسانها تظاهر مییابد از اینگونه مخاطرات با عنوان بلایای طبیعی ...
بیشتر
مخاطرات طبیعی حوادثی تهدیدآمیز هستند که خسارات جانی و مالی فراوانی بهدنبال دارند. این مخاطرات تنها منحصر به زمان وقوع نیست بلکه به دلیل پیامدهای اجتماعی که دارند سالهای سال گریبانگیر مردم منطقه خواهند بود. در چنین مواردی که آثار مخاطرات طبیعی در زندگی انسانها تظاهر مییابد از اینگونه مخاطرات با عنوان بلایای طبیعی یاد میشود و در آمایش شهری نقش این مخاطرات حائز اهمیت است. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش مخاطرات طبیعی و مدیریت بحران در آمایش سرزمین در استان کرمانشاه است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و با توجه به ماهیت موضوع و مؤلفههای مورد بررسی، رویکرد حاکم بر فرآیند پژوهش، ترکیبی از روشهای «توصیفی- تحلیلی» است. جمعآوری اطلاعات و دادهها به دو صورت «اسنادی و پیمایشی» انجام پذیرفته است. و جهت تحلیل و وزنگذاری دادههای از مدلFAHP و نرم افزارGIS ARC(سیستم اطلاعات جغرافیایی) برای بررسی نحوهی پراکنش مخاطرات طبیعی اقدام شده است. یافتههای حاصل از پژوهش نشان میدهد که از لحاظ وضعیت مخاطرات طبیعی (زلزله، سیل، خشکسالی، زمین لغزش) ،54 درصد از سطح استان در وضعیت خطرپذیری کم و خیلی کم، 21 درصد در وضعیت خطر پذیری متوسط و در نهایت 8.36 درصد در وضعیت خطرپذیری خیلی زیاد قرار دارد. نتایج حاکی از آن است از لحاظ مخاطرات طبیعی(زلزله، سیل، خشکسالی، زمین لغزش) استان کرمانشاه در وضعیت متوسطی قرار گرفته است.
هادی آتش بار؛ مریم ایلانلو
دوره 3، شماره 1 ، تیر 1401، ، صفحه 68-87
چکیده
زمینه و هدف: با توجه به اهمیت شکوفایی شهری هدف از این پژوهش بررسی نحوه توزیع شاخصهای شکوفایی شهری و اولویتبندی این شاخصها در مناطق پنج گانه بندر ماهشهر است.روش بررسی: روش پژوهش مورد استفاده در این پژوهش، از نوع نظری – کاربردی با رویکرد اصلی توصیفی- تحلیلی است و به صورت موردی مناطق 5 گانه بندر ماهشهر مورد بررسی قرار گرفته ...
بیشتر
زمینه و هدف: با توجه به اهمیت شکوفایی شهری هدف از این پژوهش بررسی نحوه توزیع شاخصهای شکوفایی شهری و اولویتبندی این شاخصها در مناطق پنج گانه بندر ماهشهر است.روش بررسی: روش پژوهش مورد استفاده در این پژوهش، از نوع نظری – کاربردی با رویکرد اصلی توصیفی- تحلیلی است و به صورت موردی مناطق 5 گانه بندر ماهشهر مورد بررسی قرار گرفته است. با استفاده از مبانی نظری تحقیق و پیشینه تحقیق، متغیرهای تحقیق تهیه گردید. سپس پرسشنامهای طراحی گردید که شامل 6 شاخص و و 21 معیار و 63 زیر معیار میگردد. سپس پرسشنامه طراحی شده میان جامعه آماری توزیع گردید و نتایج آن با استفاده از آزمون t و تحلیل واریانس و آزمون Scheffe تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها و نتیجه گیری: در ابتدای امر اختلاف میان گروهها و میانگینهای مورد بررسی بهعنوان دادههای خام مورد بررسی قرار گرفت که نتایج آن برای شکوفایی شهری مناطق نشان داد که شاخصها از سطح معنادار(Sig) بالایی برخوردار هستند. سپس برای وزندهی معیارها نیز از روش AHP فازی استفاده گردید. نتایج نشان داد، شاخص بهرهوری با وزن 203/0 رتبه اول و بعد از آن شاخص کیفیت زندگی با رتبه 195/0 رتبه دوم و زیرساختها با وزن 187/0 در رتبه سوم قرار دارد. در مرحله بعد استفاده از روشهای TOPSIS, Waspas و در نهایت از مدل ادغامی کپلند به اولویتبندی مناطق پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان داد منطقه سه شهری بندر ماهشهر بیشترین میزان و اولویت اول را از حیث شاخصهای شکوفایی شهری را به خود اختصاص داده و آخرین منطقه نیز اختصاص به منطقه یک است.
برنامه ریزی شهری
سعید امانپور؛ فرخنده هاشمی قندعلی
دوره 3، شماره 4 ، اسفند 1401، ، صفحه 65-81
چکیده
چکیدهیکی از معضلات جدی که بسیاری از شهرهای ایران با آن روبهرو هستند، فرسودگی بافتهای شهری است. فرسودگی معرف وجود شرایطی است که زندگی انسان را در ابعاد مختلف تهدید میکند. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی تابآوری مؤلفههای کالبدی بافت فرسودهی شهری در شهر مسجدسلیمان است. این پژوهش بهعنوان یک مطالعه نظری ـ کاربردی بر مبنای ...
بیشتر
چکیدهیکی از معضلات جدی که بسیاری از شهرهای ایران با آن روبهرو هستند، فرسودگی بافتهای شهری است. فرسودگی معرف وجود شرایطی است که زندگی انسان را در ابعاد مختلف تهدید میکند. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی تابآوری مؤلفههای کالبدی بافت فرسودهی شهری در شهر مسجدسلیمان است. این پژوهش بهعنوان یک مطالعه نظری ـ کاربردی بر مبنای شیوهی توصیفی – تحلیلی انجام شد. شیوه جمعآوری اطلاعات تلفیق دو روش کتابخانهای و میدانی میباشد. در این مطالعه، از منابع علمی معتبر داخلی و خارجی و گفتوگو با افراد متخصص بهره گرفته شد. به علاوه، با استفاده از یک پرسشنامه محقق ساخته و بهرهگیری از روش وزن دهی سلسله مراتبی فازی (FAHP) و استفاده از تکنیک میانگین هندسی باکلی، اوزان نسبی معیارها محاسبه گردید. براساس نتایج به دست آمده، اغلب متغیرهای مؤثر بر تابآوری کالبدی مانند: اسکلت ساختمان، جنس مصالح، تعداد طبقات، قدمت ساختمان، کیفیت ابنیه، تعداد واحد و عرض معابردر بافت فرسوده شهر مسجدسلیمان غیر تاب آور و یا با تابآوری کم هستند و بر اساس شاخصهای 7 گانه مورد مطالعه، محدوده مورد مطالعه در شهر مسجدسلیمان در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. در واقع میتوان گفت که بیش از نیمی از بافت فرسوده در شهر مسجدسلیمان (80.2 درصد)، دارای تابآوری نامطلوبی است. ترتیب تأثیر مؤلفههای تابآوری کالبدی در بافت فرسوده شهر مسجدسلیمان، بر اساس اوزان آنها، به ترتیب از کم به زیاد عبارت است از: تعداد واحد، تعداد طبقات، عرض معابر، قدمت ساختمان، کیفیت ابنیه، اسکلت ساختمان و جنس مصالح.واژگان کلیدی: ارزیابی، تابآوری کالبدی، بافت فرسوده، شهر مسجدسلیمان.