مطالعه تطبیقی نقش مکان در اثرگذاری عوامل اقتصادی در نشاط شهروندان محلات شهر اهواز

نوع مقاله : مقاله مستخرج از رساله دکتری

نویسندگان

1 دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

در شهر اهواز با ویژگی­های خاص خود به لحاظ شهرنشینی و وضعیت اقتصادی(از جمله نقش مهم اقتصاد سیاسی نفت در جریان شهرنشینی و توسعه شهر اهواز به عنوان یک شهر نفت خیز) نشاط محیطی شهروندان، به عنوان یک مسئله­ی مهم شناخته می­شود که با توسعة روند شهرنشینی و افزایش مسائل و مشکلات شهری اهمیت آن روزبه­روز بیشتر می­شود. به گونه­ای که این مسائل سلامت روانی، اجتماعی و به دنبال آن نشاط شهروندان را در معرض خطر قرار می­دهد که این امر لزوم پرداختن به وضعیت نشاط شهروندان در اهواز را مشخص می­نماید. نکته قابل توجه این است که تاکنون مطالعه­ای به بررسی روند تأثیرگذاری متغیرهای اقتصادی بر روی نشاط شهروندان توأم با در نظر گرفتن تغییرات یک متغیر دیگر( متغیر مکان) نپرداخته است که مسئله اصلی پژوهش حاضر نیز همین مورد می­باشد که این مهم با استفاده از رویکرد جغرافیای رفتاری و نقش مکان و محیط در اثرگذاری متغیرهای اقتصادی در نشاط شهروندان شهر اهواز صورت می­پذیرد. پژوهش حاضر از نوع نظری-کاربردی و به لحاظ روش­شناسی"توصیفی-تحلیلی" و در حیطه جغرافیای رفتاری است. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه­های مورد آزمون قرار گرفته شده از جمله پرسشنامه 29 گویه­ای استاندارد شادکامی آکسفورد و پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماری پژوهش شامل شهروندان شهر اهواز (اعم از زن و مرد) در محدوده سنی 15 سال به بالا است که برابر با 887280 نفر از کل جمعیت شهر اهواز است. حجم نمونه نیز متناسب با جامعه آماری و بر اساس فرمول کوکران 385 نفر و روش نمونه­گیری نیز تصادفی ساده و در دسترس است. پرسش­نامه­ها در شش محله منتخب و متناسب با جمعیت آن­ها توزیع و تکمیل گردید. نتایج پژوهش نشان داد که بین محلات مورد مطالعه از لحاظ اثرگذاری عوامل محیط اقتصادی در سطح نشاط شهروندان تفاوت معناداری وجود دارد و اثرگذاری عوامل محیط اقتصادی در سطح نشاط شهروندان براساس مکان­های متفاوت، متغیر است. در واقع سطوح یکسان متغیرها و عوامل اقتصادی منجر به سطوح مختلف نشاط در بین محله­های متفاوت می­شود، که این امر مفهوم نابرابری سطح نشاط در سطح شهر اهواز را توجیه می­نماید. در واقع عوامل محیط اقتصادی به واسطه تفاوت­ها و نابرابری­های فضایی و مکانی منجر به نابرابری سطح نشاط در بین شهروندان می­شود. نتایج مدلسازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزارAMOS نیز نشان داد که میزان اثرگذاری عوامل محیط اقتصادی بر سطح نشاط شهروندان در محلات ششگانه مورد بررسی یکسان نبوده و از یک الگوی خاص پیروی نمی­کند؛ بلکه متغیر مکان -یا تفاوت در سطح مکان­ها- در این زمینه به عنوان متغیر واسطه­ای نقش آفرینی می­کند. در نهایت راه­کارهای مناسب ارائه گردیده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Place in the Impact of Economic Factors on the Citizen Happiness of Ahvaz City Neighbourhoods

نویسندگان [English]

  • Safiyeh Damanbagh 1
  • Nahid Sajadian 2
1 PhD in Geography and Urban Planning, Faculty of Letters and Humanities, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
2 Professor, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Letters and Humanities, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

In the city of Ahvaz with its special characteristics in terms of urbanization and economic situation issues endanger the mental and social health and, consequently, the of the happiness citizens, which highlights the need to address the happiness of the citizens in Ahvaz The present study is theoretical-applied and methodologically "descriptive-analytical" in the field of behavioral geography. The tool used in this study is Oxford Happiness Standard Questionnaire. The statistical population includes the citizens of Ahvaz (both men and women) in the age range of 15 years and above, which is equal to 887,280 people. The sample size is 385 persons. The results showed that there is a significant difference between the studied areas in terms of the impact of economic environment factors on the level of happiness of citizens and the impact of economic environment factors on the level of happiness of citizens varies based on different places. In fact, the same levels of variables and economic factors lead to different levels of happiness in different neighborhoods. In fact, the factors of economic environment due to spatial and spatial differences and inequalities lead to inequality in the level of happiness among citizens. The results of structural equation modeling shown the effect of economic environment factors on the level of happiness of citizens in the six neighborhoods is not the same and does not follow a specific pattern. The place variable plays a role as an intermediate variable in this context.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Happiness
  • Economic factors
  • Spatial differences
  • Ahvaz city

مراجع

احمدی، علی(1395)، رویکرد ادراکی به محیط در جغرافیای رفتاری، فصل‌نامه رشد آموزش جغرافیا، دوره 31،  شماره 1، صص50-44.
اکبر زاده, فاطمه, دهقانی, حمید, خوشفر, غلامرضا, جانعلی زاده چوب بستی, حیدر. (1392). بررسی تأثیر سه نوع سرمایه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بر شادی جوانان. جامعه شناسی کاربردی, 24(2), 67-88.
امانپور, سعید, دامن باغ, صفیه, علیزاده, هادی. (1399). تحلیل عوامل مؤثر در شکل گیری تصویر شهر در راستای برندسازی مؤثر شهری. مطالعۀ موردی: کلانشهر اهواز. مجله آمایش جغرافیایی فضا, 10(35), 67-86.
پوراحمد، احمد. (1392) قلمرو و فلسفه جغرافیا، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ ششم.
جعفری، محمد(1395). سنجش عوامل موثر برشادمانی در کشورهای اسلامی، پژوهشنامه اقتصاد کلان، سال یازدهم، شماره ۲۲، 65-84.
خورسندی, مرتضی, علی‌بابایی, نسترن. (1395). بیکاری بدتر است یا تورم؟ مقایسه اثر بیکاری و تورم بر شادی. پژوهشنامه اقتصادی, 16(63), 1-24.
دهقانی, حمید, اکبرزاده, فاطمه, خوش‌فر, غلامرضا, ربانی, رسول. (1390). بررسی تأثیر سرمایه اقتصادی بر شادی جوانان. فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ, 4(شماره 13-12), 159-182.
شکوئی، حسین (1391)، دیدگاه­های نو در جغرافیای شهری، انتشارات سمت، چاپ پانزدهم، جلد اول.
عباس­زاده، محمد؛ علیزاده اقدم، محمد باقر؛ کوهی، کمال؛ علی پور(1392). انواع سرمایه­ها، حلقه مفقوده در تبین شادکامی دانشجویان (دانشجویان دانشگاه تبریز)، فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره51، 244-215.
قرائی، حمیدرضا، میرخاقانی، آرش، روانشادنیا، سمیه (1395) فرآیند طراحی معماری با رویکرد نشاط اجتماعی در شهر، همایش بین المللی افق های نوین در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی و مدیریت فرهنگی شهرها، اسلامشهر.
محمدی ده چشمه، مصطفی, سجادیان، ناهید, شجاییان، علی, قیصری نرگس(1397)، بررسی تطبیقی جغرافیای فراغت در کلان شهر اهواز، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دوره 18، شماره48، صص239-217.
مرکز آمار ایران - سرشماری نفوس و مسکن 1395.
معاونت برنامه­ریزی شهرداری اهواز (1396)، گزیده اطلاعات مناطق، نواحی و محلات شهر اهواز، ویرایش سوم، انتشارات روابط عمومی و امور بین­الملل شهرداری اهواز.
منصف, عبدالعلی, معلمی, مژگان, بیابانی, جهانگیر, نجاتی, مهدی, طاهری زاده اناری پور, جواد. (1398). بررسی عوامل اقتصادی مؤثر بر شادی در کشورهای منتخب: رهیافت رگرسیون آستانه‌ای پانل. فصلنامه علمی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی, 9(36), 15-34.
نادمی, یونس, جلیلی کامجو, سید پرویز. (1397). ارزیابی تاثیر فقر مطلق و نسبی بر نابرابری شادی در ایران. فصلنامه علمی - پژوهشی مدلسازی اقتصادی, 12(41), 1-26.
نیلی, فرهاد, بابازاده خراسانی, بهزاد, شادکار, محمدسعید. (1394). بررسی وابستگی رفاه ذهنی مردم جوامع در حال‌ توسعه به متغیرهای کلان اقتصادی. تحقیقات اقتصادی, 50(1), 21-48.
Ballas, D, Dorling, D, Nakaya, T, Tunstall, H, (2016) Happiness, Social Cohesion and Income Inequalities in Britain and Japan, Department of Geography, University of Sheffield, CWiPP Working Paper Series No.7.
Ballas, D, Dorling, D. (2013), The Geography of Happiness, in David, estimation in Britain and Japan, Studies in Regional Science, vol. 42, pp.163-187.
Ballas, D, Tranmer, M, (2012), Happy People or Happy Places? A Multilevel Modeling Approach to the Analysis of Happiness and Well-Being, International Regional Science Review, 35(1), 70-102.
Blanchflower, D. & Oswald, A. (2004). Well-being over time in Britain and the USA, Journal of Public Economics, 88, 1359-1386.
Brereton, F, Clinch, J. P, Ferreira, S, (2008) Happiness, geography and the environment, Ecological Economics, (65), 3 8 6 – 3 9 6.
Brookings Institution Press.
Carbonell A.F.i and Gowdy, J (2007), Environmental degradation and happiness, Ecological Economics, 60, (3), 509-516
Di Tella, R. & MacCulloch, R.J. (2006). Some Uses of Happiness Data in Economics, Journal of Economic Perspectives, 20(20): 25-46.
Di Tella, R., R. J. MacCulloch and A. J. Oswald (2001), “Preferences Over Inflation and Unemployment: Evidence from Surveys of Happiness”, The American Economic Review, 91(1), 335-341.
Frey, S., & Stutzer, A. (2002). Happiness and Economics: How the Economy and Institutions Affect Human Well-Being. Princeton University Press.
Graham, C. (2011). “The Pursuit of Happiness an Economy of Well-Being”. Washington, D. C.:
Layard, R (2005). Happiness: Lessons from a new Science, London: Allen Lane.
Mitchell, R. and Popham, F. (2008) Effect of exposure to natural environment on health inequalities: an observational population study. The Lancet 372(9650), pp. 1655-1660.
Romer, D. (2011), Advanced Macroeconomics, McGraw-Hill Education; 4 Edition.
Ruprah, I. J. and Luengas, P.  (2011), “Monetary Policy and Happiness: Preferences Over Inflation and Unemployment in Latin America”, The Journal of Socio-Economics, 40(1), 59-66.
Stanca, L, (2008) The Geography of Economics and Happiness, Economics Department.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 17 دی 1400
  • تاریخ بازنگری: 02 بهمن 1400
  • تاریخ پذیرش: 04 بهمن 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار