نوع مقاله : مقاله مستقل پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گلستان، گرگان، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

زمینه و هدف: امروزه توسعه دغدغه خاطر بسیاری از کشورهاست که هدف آن بهبود بخشیدن به شرایط کیفی زندگی انسان است. برای رسیدن به الگوی توسعه مطلوب یا استفاده صحیح از منابع و فرصت­ها و توزیع عادلانه امکانات، مشارکت مردم راهکار اصلی و محوری به شمار می­رود. بر این اساس پژوهش حاضر به بررسی و ارزیابی میزان تحقق­پذیری شاخص­های مشارکت فعال مردمی در راستای الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت می­پردازد.
روش بررسی: نوع پژوهش کاربردی- تطبیقی و روش پژوهش، تحلیل محتوا است و از روش اطلاعات کتابخانه­ای و میدانی در انجام پژوهش استفاده شده است. در روش میدانی از تکنیک پرسشنامه جهت جمع­آوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل50 نفر از نخبگان و کارشناسان در دسترس می­باشد. جهت تجزیه و تحلیل داده­های پرسشنامه از نرم­افزار آماری SPSS و آزمون­های آماری T تک نمونه­ای و کروسکال والیس و همچنین جهت تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت­ها و تهدیدها از مدل استراتژیک SWOT استفاده شده است.
یافته ها و نتیجه گیری: نتایج حاصل از آزمون t نشان داده است که یک رابطه معناداری بین متغیرهای مستقل مورد مطالعه در پژوهش حاضر و تحقق­پذیری الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت وجود دارد. بنابراین متغیرهای مستقل مورد مطالعه بر تحقق­پذیری الگو اثرگذار می­باشند. همچنین نتایج آزمون کروسکال­والیس نیز نشان داده که تمایل مردم به مشارکت در ارتباط با شاخص­های و متغیرهای مورد سنجش در جهت تحقق­پذیری الگو از وضعیت مطلوبی برخوردار است. نتایج بدست آمده از مدل سوات 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Strategic Components and Citizen Participation in Order to Achieve the Islamic-Iranian Model of Progress

نویسندگان [English]

  • Mostafa Arian Kia 1
  • Negar Khorasani 2
  • Baratali khakpoor 3

1 MA of Geography & Urban Planning, Faculty of Letters & Humanities, Golestan University, Gorgan, Iran

2 MA Student of Geography and Urban Planning, Faculty of Letters & Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

3 Associate Professor, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Letters & Humanities, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

چکیده [English]

Background and Aim: Today, development is a concern of many countries with the aim of improving the quality of human life. In order to achieve the desired development pattern or the correct use of resources and opportunities and the fair distribution of facilities, people's participation is the main and pivotal strategy. Accordingly, the present study examines and evaluates the feasibility of indicators of active public participation in line with the Islamic-Iranian model of progress.
Methods:The type of applied-comparative research and research method is content analysis and library and field information methods have been used in conducting research. In the field method, a questionnaire technique was used to collect information. The statistical population of the study includes 50 elites and available experts. SPSS statistical software and one-sample t-test and Kruskal-Wallis statistical tests were used to analyze the questionnaire data and also the SWOT strategic model was used to determine strengths, weaknesses, opportunities, and threats.
Findings and Conclusion: The results of t-test showed that there is a significant relationship between the independent variables studied in the present study and the feasibility of the Islamic-Iranian model of progress. Therefore, the studied independent variables affect the feasibility of the model. Also, the results of Kruskal-Wallis test have shown that the tendency of people to participate in relation to the indicators and variables measured in order to achieve the model is in a favorable position. The results of the SWOT model in relation to the status of the pattern as well as the scoring of the relevant factors indicate the choice of offensive strategy in the direction of action.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Participation
  • Sustainable Development
  • Islamic-Iranian Model
  • P lanning
  • Progress
اقتصادی، نهال (1392). مشارکت شهروندان؛ کلید توسعه پایدار اجتماعی در محلات شهری؛ مطالعه موردی: محله باغشاه شهر شیراز. فصلنامه هویت شهر. شماره 16. سال 7. صفحات 97-81.
بهمن، شعیب؛ جعفری­نژاد، مسعود؛ گلشنی، علیرضا (1395). ضرورت­های تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از منظر حضرت آیت­الله خامنه­ای. فصلنامه «پژوهش­های انقلاب اسلامی» انجمن علمی انقلاب اسلامی ایران. سال 5. شماره 19. صفحات 129- 107.
پوراحمد، احمد؛ حاتمی­نژاد، حسین؛ احمدی، محمد (1393). سنجش میزان مشارکت شهروندان در زیباسازی شهری؛ مطالعه موردی: منطقه 6 تهران. فصلنامه پژوهش­های جغرافیای برنامه­ریزی شهری. دوره 2. شماره 3.
تفنگچی­مهیاری، میلاد؛ ثامنی، امیر؛ وفائی، الهام و وکیلی، سعید (1399)، ارزیابی سند الگوی پایه اسلامی- ایرانی پیشرفت از منظر سیاست­گذاری توسعه سرزمینی با تأکید بر رویکرد نهادی، فصلنامه راهبرد، سال 29، شماره 97.
جوانپور هروی، عزیز؛ کرامتی، حمید؛ ستاری ساربانقلی، حسن (1400). الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی در حیطه مطالعات جامعه­شناسی شهری بر اساس بازخوانی کتاب من لایحضره الفقیه. فصلنامه مطالعات جامعه­شناسی. سال 13. شماره 52. صفحات 133- 119.
جهانی­دولت­آباد، رحمان؛ جهانی­دولت­آباد، اسماعیل؛ سلیمانی، محمد؛ تولایی، سیمین (1396). نقش مشارکت جوامع محلی در صنعت گردشگری پایدار؛ مطالعه موردی: سرعین. فصلنامه پژوهش­های جغرافیای انسانی. دوره 49. شماره 1. صفحات 113- 95.
حسینی، سیدهادی؛ قدرتی، حسین؛ میره، محمد؛ زنگنه، یعقوب (1392). پایداری شهری بر بنیان توسعه مشارکت شهروندی؛ مطالعه موردی: شهر سبزوار. فصلنامه جغرافیا و پایداری محیط. شماره 6.
حسینی، مهدی؛ برقچی، معصومه؛ باقرزاده، فهیمه؛ صیامی، قدیر (1394). ارزیابی تأثیرات زیست­محیطی گسترش بی­رویه شهرها. فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای. سال 5. شماره 18. صفحات 58-43.
خلیجی، محمدعلی (1400). آسیب­شناسی مناطق کلانشهری با تأکید بر حکمروایی مشارکتی؛ نمونه موردی: کلانشهر تهران. فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری. دوره 8. شماره 29. صفحات 26- 7.
خواجه­شاهکوهی، علیرضا؛ نجفی­کانی، علی­اکبر؛ بابائیان، طاهره (1393). بررسی میزان مشارکت شهروندان حاشیه شهرهای میانی در مدیریت شهری؛ مطالعه موردی: شهر بابل. فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا. سال 4. شماره 12. صفحات 18-1.
دامن­باغ، صفیه؛ ملکی، سعید (1392). ارزیابی شاخص­های توسعه پایدار شهری با تأکید بر شاخص­های اجتماعی، کالبدی و خدمات شهری؛ مطالعه موردی: مناطق هشت­گانه شهر اهواز. فصلنامه مطالعات برنامه­ریزی شهری. سال 1. شماره 3. صفحات 54- 29.
دهداری، مصطفی؛ معمری، ابراهیم؛ عمادالدین، سمیه (1394). توانسنجی و ارزیابی تأثیر توسعه شهری بر محیط زیست پایدار. اولین همایش ملی محیط زیست طبیعی. رشت. ایران. صفحات 10-1.
رئیسی، محمدمنان؛ رئیسی، اسماعیل (1394). جستاری در سنجش توسعه­یافتگی نواحی شهر شیراز. مجله پژوهش و برنامه­ریزی شهری. سال 6. شماره 21. صفحات 138- 121.
سنچولی، زینب (1392). تبیین ماهیت الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. فصلنامه الگوی پیشرفت اسلامی- ایرانی. سال 2. شماره 3. صفحات 102- 77.
سهیلی­وند، لیلا؛ اکبرپورسراسکانرود، محمد (1390). مفهوم مشارکت شهروندان در بهسازی بافت فرسوده محله سیروس تهران. سومین کنفرانس برنامه­ریزی و مدیریت شهری. مشهد.
شتابدار، محمد؛ زمانی­علی­آبادی، نعمت­الله (1394). طراحی و تبیین سنجه­های الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت با رویکرد تحلیل دوسطحی اندماجی (مبتنی بر آرای آیت­الله خامنه­ای). فصلنامه اسلام و مطالعات اجتماعی. سال 2. شماره 4. صفحات 37-2.
شیخی، داود؛ پازکی، معصومه؛ یوردخانی، مختار (1394). بررسی و تحلیل نابرابری فضایی شهرستان­های استان همدان بر اساس شاخص­های بهداشتی- درمانی. فصلنامه نگرش­های نو در جغرافیای انسانی. سال 8. شماره 1.
عبدلی، اصغر؛ صارمی، حمیدرضا؛ فتحی بیرانوند، محمد (1393). بررسی سطح توسعه­یافتگی شهرستان­های استان لرستان به تفکیک بخش­های آموزشی و بهداشتی- درمانی طی برنامه چهارم توسعه. فصلنامه مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای. سال 6. شماره 23.
عمادالدین، سمیه؛ دهداری، مصطفی؛ باددست، بنفشه (1396). سنجش وضعیت زیست­پذیری سکونتگاه­های شهری در راستای پایداری توسعه شهری. نخستین کنفرانس ملی به سوی شهرسازی و معماری دانش بنیان. تهران، اردیبهشت­ماه.
غفاری، غلامرضا (1390). مشارکت­های مردمی و امور شهری (بررسی موانع، مشکلات و راهکارهای توسعه مشارکت­های مردمی)، تهران. انتشارات جامعه و فرهنگ.
فتحی، فاطمه؛ چراغزاده، نیلوفر (1395). نقش مشارکت مردمی در بازآفرینی بافت فرسوده شهری؛ نمونه موردی: محله جفره ماهینی شهر بوشهر. سومین کنگره علمی پژوهشی افق­های نوین در حوزه مهندسی عمران، معماری، فرهنگ و مدیریت شهری ایران. تهران.
قلی­پور، سیاوش؛ مصطفی­پور، کامبیز؛ فلاحی­گیلان، روح­الله؛ احمدزاده، مریم (1391). بررسی مشارکت شهروندان در امور شهری. مرکز مطالعات و برنامه­ریزی شهر تهران. چاپ و انتشار مدیریت فناوری اطلاعات و مرکز اسناد.
کومه، بهزاد (1392). بررسی نقش مشارکت شهروندان در طرح­های بهسازی و نوسازی شهری؛ نمونه موردی: طرح بهسازی و نوسازی محله فیض­آباد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه.
محمدی ده­چشمه، مصطفی؛ فیروزی، محمدعلی؛ سعیدی، جعفر (1394). ارزیابی شاخص­های ناپایداری زیست­محیطی در کلان شهر اهواز. فصلنامه محیط­شناسی. دوره­ی41. شماره2. صفحات 447-464.
محمدی، چنور؛ خاکپور، براتعلی؛ انصاریان طیبه (1394). ارزیابی سطوح توسعه و نابرابری ناحیه­ای به لحاظ شاخص­های توسعه (مطالعه موردی: منطقه اورامانات). فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی. سال 4. شماره 13. صفحات 88-65.
محمدی، کاوه؛ رضویان، محمدتقی؛ صرافی، مظفر؛ غلامحسینی، اسماعیل (1393). شراکت بخش­های عمومی- خصوصی در نوسازی بافت­های فرسوده منطقه 9 شهرداری تهران. فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری. شماره 8.
مصطفوی، سیدمحمدحسن (1397). تحلیل محتوای پیش­نویس سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با معیار برخی شاخص­های اقتصادی اسلامی در مقایسه با قانون اساسی ج.ا.ایران. فصلنامه اقتصاد و بانکداری اسلامی. شماره 23. صفحات 86- 65.
مطهری­خوشیانی، مصطفی؛ ایزدی، جهانبخش (1398). بررسی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، الگویی گفتمانی در راستای تحول همه جانبه. فصلنامه سپهر سیاست. سال 6. شماره 19. صفحات 74- 53.
موسوی، میرظاهر (1391). درآمدی بر مشارکت اجتماعی. انتشارات جامعه­شناسان. چاپ اول. تهران.
نورمندی­پور، نجمه؛ عباس­نژاد، احمد (1394). مکان­یابی دفن بهداشتی زباله شهر بابک به روش منطق فازی و بولین و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی. نشریه مطالعات نواحی شهری کرمان. سال 2. شماره2.
ویسی­ناب، فتح­الله؛ یاری حصار، ارسطو؛ بابایی­اقدم، فریدون؛ حیدری­ساربان، وکیل (1394). ارزیابی عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی در ساماندهی بافت­های فرسوده شهری با تأکید بر سرمایه اجتماعی (مطالعه موردی: محله ججین اردبیل). فصلنامه مطالعات برنامه­ریزی شهری. سال 3. شماره­9.
هایدزاده­زرگر، صادق؛ هاشمی­امری، وحید؛ مسعود، محمد (1392). سنجش توسعه­یافتگی مناطق شهری اصفهان در بخش مسکن. فصلنامه مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای. سال 5. شماره 17. صفحات 100-85.
یغفوری، حسین؛ هادیانی، زهره؛ رفیعیان، سجاد (1393). بررسی ظرفیت و قابلیت­های مشارکت شهروندان در امور شهری، مطالعه موردی: شهر فسا. جغرافیا و توسعه. شماره 34. صفحات 98-83.
 
References
Attfield,R. & wikins,B (1992). International Justice and the third world, London Routledge.
Edward, David and pool, John (1988). workedExercise in hums Geography, Third pub .Cambridge University Press.
Thomas, a (2004), The Study of Development. Paper prepared for DSA Annual Conference, 6 November, Church House, London.
Wheeler, T (1999), The concept of development: indicator and defining, Edition of UK housing ministry, First pres, 67p.