ارزیابی عملکرد خطوط اتوبوسرانی شهر اصفهان با مدل تحلیل پوششی داده ها (مطالعه موردی: خطوطی که با خط یک مترو همپوشانی دارند)

نوع مقاله : مقاله مستقل پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد جغرافیا وبرنامهریزی شهری، مدیر مطالعات و برنامهریزی اتوبوسرانی اصفهان، ایران

2 کارشناس ارشد مدیریت شهری، مدیر عامل اتوبوسرانی اصفهان، ایران

چکیده

زمینه و هدف: فقدان یک سیستم حمل و نقل کارا یکی از موانع رشد و توسعه هر کشوری بشمار می‌رود. در میان انواع حمل و نقل درون شهری نقش اتوبوسرانی برجسته‌تر از سایر روش هاست. با توجه به اینکه خطوط اتوبوسرانی بیشترین نقش و سهم را در حمل و نقل درون شهری کشور را دارند، بنابراین باید از کارآیی لازم برخوردار باشند. در این پژوهش کارآیی خطوط همراستا با خط یک مترو در اصفهان با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده‌ها، مورد ارزیابی قرار گرفته است.
روش بررسی: روش تحقیق در این پژوهش به لحاظ هدف ازنوع کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات در حوزه کتابخانه‌ای بوده است. به منظور تحلیل داده‌ها و ارزیابی عملکرد، اطلاعات عملکردی 15 خط به عنوان واحد‌های تولیدی یا DMU‌ها در بازه زمانی نه ماهه اول سال 1400، شامل 5 متغیر ورودی و یک متغیر خروجی از طریق سامانه مدیریت مکانیزه ناوگان(AVL) مستقر در شرکت واحد اتوبوسرانی اصفهان استخراج و با استفاده از نرم‌افزار DEA SOLVER وDEAFrontier نسبت به ارزیابی کارآیی آن‌ها اقدام گردید.
یافتهها و نتیجهگیری: از مجموع 15 خط مورد مطالعه، خطوط شماره10،17،70،81و82 با توجه به نسبت ورودی‌ها و خروجی و شرایط موجود از کارآیی لازم برخوردار نبوده‌اند که از این تعداد سه خط 17،70 و81 به صورت خصوصی اداره می‌شوند. موضوع مهم در این پژوهش کارآیی بیشتر خطوطی است که میزان مسافر جابجا شده بیشتری داشته و همپوشانی کمتری در آن‌ها بوده که نشان از اهمیت متغیر حجم مسافر در ارزیابی کارایی خطوط اتوبوسرانی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Evaluating the Performance of Isfahan City Bus Lines with Data Envelopment Analysis Model (Case Study: Lines that Overlap with a Subway Line)

نویسندگان [English]

  • Behnam Jalilian 1
  • Seyed Abbas Rouhani Isfahani 2
1 MA of Geography and Urban Planning, Director of studies and bus planning in Isfahan, Iran
2 MA of Urban Management , Manager of Isfahan Bus Company, Iran
چکیده [English]

Background and Aim: The lack of an efficient transportation system is one of the obstacles to the growth and development of any country. Among the types of intra-city transportation, the role of the bus is more prominent than other methods. Considering that bus lines have the largest role and contribution in the country's intra-city transportation, therefore, they should have the necessary efficiency. In this research, the efficiency of parallel lines with a metro line in Isfahan city has been evaluated by using data envelopment analysis technique.
Methods: The research method in this study was applied in terms of its purpose and in terms of descriptive-analytical nature and the method of collecting information in the library field. In order to analyze the data and evaluate the performance, the performance information of 15 lines as production units or DMUs in the period of the first nine months of the year 1400, including 5 input variables and one output variable through the mechanized fleet management system (AVL) located in the bus unit company Isfahan were extracted and their efficiency was evaluated using DEA SOLVER and DEAFrontier software.
Findings and Conclusion: Out of the total of 15 studied lines, lines number 10, 17, 70, 81 and 82 did not have the necessary efficiency due to the ratio of input and output and existing conditions, of which three lines 17, 70 and 81 they are privately run. The important issue in this research is the higher efficiency of lines with more passenger movement and less overlap, which shows the importance of the passenger volume variable in evaluating the efficiency of bus lines.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Data envelopment analysis
  • Evaluation
  • Efficiency
  • Isfahan bus service
  1. برندک،فرهاد ؛ فنی،زهره (1394)، کارآیی پایدار شبکه حمل ونقل عمومی با رویکرد تحلیل فراگیر داده ها (نمونه موردی: خطوط اتوبوسرانی شهر و حومه اردبیل)،نشریه معماری و شهر پایدار،سال سوم،شماره دوم،پاییزوزمستان 94،صص 1-10

    رهنما ،محمدرحیم ؛ اجزاء شکوهی، محمد ؛ عرب، حامد (1393)، ارزیابی کارایی خطوط اتوبوسرانی شهر مشهد با مدل تحلیل پوششی دادهها(DEA) نمونه موردی خطوط پایانه مصلی،ششمین کنفرانس ملی برنامه ریزی و مدیریت شهری با تأکید بر مؤلفه های شهر اسلامی ،21 و 22 آبان 1393 ، مشهد

    قوامی ،سید مرسل ؛ کریمی ،علی ؛ سعدی مسگری، محمد (1390)، ارزیابی خطوط اتوبوسرانی با استفاده از سامانه مطالعات مکانی و تحلیل پوششی دادهها، مطالعه موردی: خطوط اتوبوسرانی تهران، نشریه مهندسی حمل و نقل ، سال دوم ،شماره سوم ،بهار 1390،صص 261-271

    قضائی ،محمد ؛ فرهمندی، ایمان ؛ عطارزاده طوسی، هادی (1397)، ارزیابی عملکرد خطوط اتوبوسرانی با استفاده ترکیبی سه گانه از مدلهای تحلیل پوششی دادهها، آنتروپی و تاپسیس، نشریه معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، شماره 23 .تابستان 1397،صص 307-318

    شریفى ،شهرام ؛ صارمى ،حمیدرضا ؛ بمانیان ،محمدرضا (1393)، ارزیابى سیستم حمل و نقل عمومى با رویکرد توسعه پایدار شهرى با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبى (AHP) نمونه مطالعاتى: شهر همدان،نشریه مطالعات محیطى هفت حصار شماره هشتم، سال دوم، تابستان 1393،صص 5-16

    سقائی ،محسن ؛ مختاری ،رضا ؛ بخشی، ابوالحسن (1400)، ارزیابی رضایتمندی شهروندان از وضعیت حمل ونقل عمومی شهری(مورد مطالعه: شهر اراک)، فصلنامه علمی پژوهشنامه حمل و نقل، سال هجدهم، دوره چهارم، شماره ، 69 زمستان1400، صص 207 -220 

    تقوایی ،مسعود ؛ سجادی ،مسعود (1395)، ارزیابی و تحلیل شاخصهای حملونقل پایدار شهری ،مطالعه موردی: شهر اصفهان،نشریه معماری و شهرپایدار،سال چهارم،شماره اول،بهار و تابستان 95،

    تندیسه ،محسن ؛ رضایی، محمدرضا (1392)، برنامه ریزی راهبردی حمل و نقل پایدار شهری در کلانشهرهای ایران (مطالعه موردی: شهر مشهد)،نشریه مهندسی حمل و نقل ،سال پنجم ، شماره اول، پائیز 1392

    مالدار، علی اصغر ؛ حسین زاده سلجوقی، فرانک (1396)، استوارسازی مدلهای DEA برای شناسایی واحدهای دارای بدترین عملکرد، مجله تحقیق در عملیات در کاربردهای آن، سال چهاردهم، شماره سوم (پیاپی 54 )، پاییز 96 ،صص53-35

    بنی هاشمی، سید علی ؛ نجفی ،سید اسماعیل (1396)، ارایه رویکرد توسعهای جدید DEA و TOPSIS برای رتبه بندی کارایی (مطالعه موردی شرکتهای سیمان پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار)، نشریه مهندسی و مدیریت کیفیت، جلد 7 شماره 1 – بهار1396،صص 69-81

    خمویی ،فرشید ؛ شکراالله تبار آکتیج ،معظمه ؛ مؤذنی ،بهرام ؛ صحت ،سعید (1397)، استفاده از مدل تلفیقی تحلیل پوششی دادهها-تصمیم گیری چندشاخصه در ارزیابی کارایی نسبی و رتبه بندی شرکتهای بیمه در ایران، پژوهشنامۀ بیمه/ سال سوم / شمارة 2 /تابستان 1397 /شمارة مسلسل 130 /صفحات 1 تا 22

    Liu, Z., Wu, N., Qiao, Y., & Li, Z. (2020). Performance Evaluation of Public Bus Transportation by Using DEA Models and Shannon's Entropy: An Example From a Company in a Large City of China. IEEE/CAA Journal of Automatica Sinica, 8(4), 779-795.‌

    1. M. Asmael , M. Q.Waheed,” A DATA ENVELOPMENT ANALYSIS BASED FOR EVALUATING EFFICIENCY OF BUS PUBLIC ROUTES”, Archives of Civil Engineering, Vol. 66, No 4,pp. 303-323,2020-2021

    Sanjay Sharma،Srinivasan Balan(2013), Journal of Intelligent Manufacturing ,Vol.24,No 6, December 2013,pp. 1123–1130

    Ali Soltani,Ebrahim Zargari ,MarandiYousef ,Esmaili Ivaki(2013),” Bus route evaluation using a two-stage hybrid model of Fuzzy AHP and TOPSIS”, Journal of Transport Literature, Vol.,No.3, July 2013 

    Güner, Samet. "Operational efficiency and service quality analysis in public transportation systems." Journal of Transportation and Logistics, vol.2.No,2 (2017): 33-48.‌

    Li, J., Chen, X., Li, X., & Guo, X. (2013). Evaluation of public transportation operation based on data envelopment analysis. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 96, 148-155.

    Adhikari, A., Basu, S., Biswas, I., Banerjee, A., & Sengupta, P. P. (2018). A route efficiency analysis using Shannon entropy-based modified DEA method and route characteristics investigation for urban bus transport in India. INFOR: Information Systems and Operational Research, 56(3), 332-359.‌‌

    Li, X., Liu, Y., Wang, Y., & Gao, Z. (2016). Evaluating transit operator efficiency: An enhanced DEA model with constrained fuzzy-AHP cones. Journal of traffic and transportation engineering (English edition), 3(3), 215-225.‌

    Shi, Q., Zhang, K., Weng, J., Dong, Y., Ma, S., & Zhang, M. (2021). Evaluation model of bus routes optimization scheme based on multi-source bus data. Transportation Research Interdisciplinary Perspectives, 10, 100342.‌

    Georgiadis, Georgios, Ioannis Politis, and Panagiotis Papaioannou. "Measuring and improving the efficiency and effectiveness of bus public transport systems." Research in Transportation Economics 48 (2014): 84-91.‌

    Jin-seok, Hahn, Kim Hye-ran, and Kho Seung-young. "A DEA Approach for Evaluating the Efficiency of Exclusive Bus Routes." Proceedings of the Eastern Asia Society for Transportation Studies. Vol. 2009. Eastern Asia Society for Transportation Studies, 2009.‌

    TABOADA, Guillermo L.; HAN, Liangxiu. Exploratory data analysis and data envelopment analysis of urban rail transit. Electronics, 2020, 9.8: 1270.‌