نوع مقاله : مقاله مستقل پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی معماری و شهرسازی، موسسه آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی سبلان، اردبیل، ایران.

2 استادیار، گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، اردبیل، ایران.

3 گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، اردبیل، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: بر اساس مطالعات انجام شده در دهه های اخیر، تغییر الگوی شهرسازی سنتی به مدرن با چالش­هایی همراه بوده است. در مطالعه­ای که در شهر اردبیل صورت گرفته است، از مهمترین چالش­های حال حاضر می­توان به مواردی همچون رشد و توسعه بی­رویه شهر، ناموزون و نامتعادل بودن، گسست و بی­نظمی در فضای شهری، عدم تناسب سرانه­ها، زمین­های بایر و رها شده در داخل و اطراف شهر، عدم تناسب طراحی شهری با اوضاع جغرافیایی، تحمیل هزینه­های سنگین حمل و نقل شهری و ترافیکی و همچنین عدم توجه کافی به مسائل زیربنایی را اشاره داشت. هدف اصلی این پژوهش تحلیل و بررسی الگوی شهرسازی معاصر در شهر اردبیل و احیاء و بازآفرینی الگوی شهرسازی سنتی به منظور حفظ بافت اصیل ایرانی در شهرسازی مدرن و همچنین نمایش پیامدهای بی­توجهی به داشته­های غنی شهرسازی ایرانی است.
روش بررسی:  ماهیت روش انجام این پژوهش توصیفی-تحلیلی با رویکرد کاربردی می­باشد که با استفاده از روش کتابخانه­ای و میدانی پیش رفته است. جامعه آماری تحقیق شهر اردبیل است که رشد و توسعه شهری و جمعیتی طِی سال­های 1335 الی 1400 مورد بررسی قرار گرفته است. برای نظارت و بررسی رشد افقی شهر از تصاویر ماهواره لندست استفاده شده و آنالیزهای آماری با روش توزیع چارکی انجام گرفته است.   
یافته­ها و نتیجه­گیری: طبق نتایج بدست آمده از این مطالعه مشخص می­گردد که ساختار منسجم و منظم شهری از بین رفته است و شاهد رشد افقی شهر و عدم تناسب مساحت و جمعیت شهری و توزیع ناموزون جمعیت در سطح شهر است. همچنین براساس بررسی­ها و تحقیقات صورت گرفته، الگوی شهرسازی منسجم با ساختار محله­ای و منظم با محیط طبیعی و فرهنگی، مؤثرترین الگو برای حل مسائل و مشکلات شهری است و این الگو به شهرسازی بومی گرایش دارد. احیای الگوهای سنتی در شهرسازی مدرن می­تواند مثمر ثمر باشد و نقش مکمل را ایفا کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Need of the Pattern Change of Contemporary Urban Development to Regeneration Traditional Patterns(Case Study: Ardabil City)

نویسندگان [English]

  • Peyman Javadi 1
  • Ali Javan Forouzande 2
  • Reza Javadi 3

1 Department of Architecture and Urban Engineering, Non-Profit Higher Education Institution of Sabalan, Ardabil, Iran.

2 Assistance Professor, Department of Architecture Engineering, Islamic Azad University, Ardabil Branch, Ardabil, Iran.

3 Department of Architecture Engineering, Islamic Azad University, Ardabil Branch, Ardabil, Iran.

چکیده [English]

 
Background and Aim: According to studies conducted in recent decades, changing the pattern of traditional to modern urban planning has been associated with challenges. In a study conducted in the city of Ardabil, the most important current challenges are irregular growth and development of the city, unbalanced and inharmonic, disruption and disorder in urban space, the disproportion of per capita, barren lands Abandoned in and around the city, the incompatibility of urban design with geographical conditions, the imposition of heavy urban transportation and traffic costs, as well as insufficient attention to infrastructure issues. The main purpose of this study is to analyze and investigate the contemporary urban planning pattern in Ardabil city and revive and recreate the traditional urban planning pattern in order to preserve the authentic Iranian texture in modern urban planning and also demonstrate of the consequences of neglecting the rich assets of Iranian urban development.
Methods: The nature of this research is descriptive-analytical with an applied approach, which has been carried out using library and field methods. The statistical population of the research is Ardabil city, the urban and population growth and development during the years 1976 to 2021 have been investigated. To monitor and investigate the horizontal growth of the city, Landsat satellite images were used and statistical analyses have been performed by a quartile distribution method.
Findings and Conclusions: According to the results obtained from this study, it is clear that the coherent and regular structure of the city has been defunct, and we are witnessing the horizontal growth of the city and the mismatch between urban area and population, and the uneven distribution of the population in the city. Also, based on investigations, the pattern of urban planning with a regular neighborhood structure with the natural and cultural environment is the most effective pattern for solving urban problems, and this model tends to local urban development. Revival of traditional patterns in modern urban planning can be fruitful and play a complementary role.


کلیدواژه‌ها [English]

  • Modern Urban Planning
  • Traditional Urban Model
  • Regeneration
  • Ardabil-Iran
آرام، نسیم؛ جوان مجیدی، مجید. (1397). " ارائه الگوی های طراحی بافت تاریخی شهر اردبیل با رویکرد پایداری اجتماعی با استفاده از مدل SWOT ". ماهنامه شباک، دوره 4، شماره 4، 11-24.
احدنژاد روشنی، محسن؛ زلفی، علی و شکرپور دیزج، حسین. (1390). " ارزیابی و پیش بینی گسترش فیزیکی شهرها با استفاده از تصاویر ماهواره ای چندزمانه و سیستم اطلاعات جغرافیایی، مطالعه موردی شهر اردبیل". فصـلنامه آمـایش محـیط، دوره 5، شماره 15، 35-21.
بهبودیان، جواد. (1399). آمار و احتمال مقدماتی. چاپ چهلم. مشهد. دانشگاه امام رضا (ع).
توکلی نیا، جمیله؛ مسلمی، آرمان؛ فیروزی، ابراهیم و بندانی، سارا. (1394). "تحلیلی بر پراکنش جمعیت و توزیع خدمات شهری بر پایۀ عدالت فضایی (مطالعۀ موردی: شهر اردبیل)". مجله پژوهش های جغرافیای برنامه ریزی شهری، دوره 3، شماره 3، 308-285.
تیموری، اصغر؛ ربیعی فر، ولی الله؛ هادوی، فرامرز و هادوی، محمدرضا. (1392). " ارزیابی و پیش بینی گسترش افقی شهر قزوین با تأکید بر تغییرات کاربری اراضی، طی دوره 1986-2011 ". فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، دوره 2، شماره 5، 15-27.
جوادی، پیمان. (1394). " استفاده از مشاهدات ماهواره ای در اندازه گیری و بررسی توسعه شهر اردبیل". سومین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری. دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
درویشی، یوسف و عباس زاده، ژیلا. (1394). "بررسی عوامل موثر در شکل گیری سیمای کنونی شهر اردبیل". همایش بین المللی معماری عمران و شهرسازی در آغاز هزاره سوم، تهران، ایران.
رشید کلویر، حجت اله؛ اکبری، حسن. (1398). "سنجش پایداری بافتهای شهری (مطالعه موردی: شهر اردبیل)". فصلنامه مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی. دوره 41، شماره 1، 1073-1093.
زیاری، کرامت الله؛ حاتمی نیا، حسین و ترکمن نیا، نعیمه. (1391). "درآمدى بر نظریه رشد هوشمند شهرى". مجله شهرداری ها، سال دوازدهم، شماره 104، 16-19.
شفیعی ماتک، مریم و ادیمی، محیا. (1392). "بررسی عوامل موثر در شکل گیری معماری معاصر ایران در تعامل با سنت ". کنفرانس بین المللی عمران، معماری و توسعه پایدار شهری، تبریز، ایران.
شیعه، اسماعیل. (1398). مقدمه ای بر مبانی برنامه ریزی شهری، چاپ سی و نهم. تهران. دانشگاه علم و صنعت ایران.
طرح جامع شهر اردبیل، وزارت راه و شهرسازی. (1395).
علائی، سینا و عبادی، مریم. (1393). "توسعه پایدار شهری با بهره گیری از تطبیق شاخص های معماری پایدار با سنتی نمونه موردی شهر اردبیل". دومین همایش ملی معماری، عمران و محیط زیست شهری، همدان، ایران.
علی اکبری، اسماعیل. (1382)، "رویکردی به احیای ارزش های گذشته در شهرسازی معاصر". مجله پیک نور، سال دوم، شماره دوم.
مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان اردبیل. (1400).
معماریان، غلامحسن. (1384). سیری در مبانی نظری معماری. چاپ اول. تهران. سروش دانش.
نقی زاده، محمد. (1393).  هویت شهر(مبانی ها و مولفه ها و جلوه ها). چاپ دوم. تهران. جهاد دانشگاهی.
نقی زاده، محمد. (1381)، "مبانی فرهنگ معماری پایدار ایرانی". مجله مسکن و انقلاب، شماره 001.
هال، تونی. (1389). دگرگونی شهر: با رویکرد پیشگرانه به طراحی شهری. مترجم منوچهر طبیبیان. تهران. دانشگاه تهران.
Burton, Elizabeth. (2000). “The Compact City: Just or Just Compact? A Preliminary Analysis”. Urban Studies, 37(11), 1969-2006.
Gusdorf, F & Hallegatte. S. (2007). “Compact or Spread-Out Cities: Urban Planning, Taxation, and the Vulnerability to Transportation Shocks”. SSRN Electronic Journal, 35(10): 4826-4838.
Rojas, C; Pino, J; Basnou, C & Vivanco, M. (2013). “Assessing land-use and -cover changes in relation to geographic factors and urban planning in the metropolitan area of Concepción (Chile). Implications for biodiversity conservation”. Applied Geography, 39, 93-103.
Sharifi, A & Murayama, A. (2013). “Changes in the traditional urban form and the social sustainability of contemporary cities: A case study of Iranian cities”. Habitat International, 38, 126-134.
Syful, I. (2011). “Traditional Urban Planning Approaches and Sustainable City”. Open House International, 36, 15-23