نوع مقاله : مقاله مستخرج از پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه جغرافیا برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

2 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

3 استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

بافت‌های فرسوده مهم‌ترین پتانسیل شهرها برای استفاده از زمین، جهت اسکان جمعیت، تأمین فضاهای باز و خدماتی و نیز بهبود محیط‌زیست محسوب می‌شوند. از سوی دیگر این بافت‌ها راهکاری عملی برای جلوگیری از گسترش کالبدی شهر از زمین‌های توسعه نیافته پیرامون شهری و توسعه زمین‌های خالی و متروکه داخل متاطق شهری است که می‌تواند به احیاء و تجدید حیات شهری کمک نماید. در این راستا هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی ظرفیت‎پذیری بافت فرسوده در جهت تولید مسکن می‌باشد. این پژوهش از حیث ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی –تحلیلی و از حیث هدف، از نوع تحقیقات کاربردی است. در جهت رسیدن به اهداف پژوهش با به‌کارگیری داده‌های مکانی و انجـام تحلیل‌های مربوطه در سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل تصمیم‌گیری چنـد معیـاره AHP,VIKOR,SAW اقدام شده است. جامعه آماری این پژوهش متخصصین حوزه شهری شهر اصفهان و حجم نمونه از طریق اشباع نظری به تعداد 30 کارشناس است. روش نمونه‌گیری هم به صورت نمونه‌گیری گلوله برفی می‌باشد. نتایج حاصل از دو روش ویکور و ترکیب وزنی خطی نشان می‌دهد که از مجموع کل مساحت محله سرچشمه، در مدل ویکور حدود 336354.29 مترمربع و در مدل ترکیب خطی وزنی حدود15213.59مترمربع ظرفیت بالا جهت تولید مسکن دارا می‌باشند. ازآنجایی‌که تعداد پیکسل‌های در آستانه مطلوبیت در مدل ویکور بیشتر است خروجی مدل ویکور در جهت استفاده از بافت فرسوده جهت تأمین مسکن آتی در اولویت می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Urban Decayed Texture as an Opportunity for Urban Endogenous Development in order to Provide Housing, Sarcheshmeh neighborhood in the third district of Isfahan

نویسندگان [English]

  • Fahime Fadaei Jazi 1
  • Reza Mokhtari Malekabadi 2
  • Mehdi Ebrahimi Bozani 3

1 PhD student in Geography, Urban Planning, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.

2 Associate Professor of Geography and Urban Planning, Payame Noor University, Tehran, Iran.

3 Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Payame Noor University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Urban decayed texture is the most important potential for using urban land, for housing, providing open spaces and services, and improving the environmental qualities. On the other hand, these contexts are a practical solution to prevent the physical expansion of the city from underdeveloped lands around the city and the development of empty and abandoned lands within the urban area that can help revitalize  the city. In this regard, the main aim of this study is to identify the capacity of decayed texture to construct housing. Research method is descriptive-analytical in terms of nature, and applied in terms of purpose and aim. In order to achieve the goals of the research, spatial data and performing relevant analyzes in GIS and multi-criteria decision model AHP, VIKOR, SAW has been used. The statistical population were urban planning experts of Isfahan, and the sample size is 30 experts, based on theoretical saturation, and snowball sampling is used to choose the experts. The results of the two methods of VIKOR and linear weight combination showed that out of the total area of ​​Sarcheshmeh neighborhood, in VIKOR model 336354.29 square meters and in linear weight combination model, 15213.59 square meters have high capacity for housing production. Since the number of pixels on the utility threshold is higher in the VIKOR model, the output of the VIKOR model is preferred to use the decayed texture to provide future housing.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Endogenous Development
  • Decayed Texture
  • Urban Housing
  • Sarcheshmeh Neighborhood
  • Region 3
  • Isfahan
آروین، محمود. (1394). بررسی پراکنده رویی شهری با تأکید بر توسعه درون‌زا (نمونه موردی: شهر اهواز)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران.
آروین، محمود؛ زنگنه شهرکی، سعید (1399) تحلیل موانع بهره‌گیری از رویکرد توسعه میان افزا مطالعه موردی: شهر اهواز، فصلنامه شهر پایدار، دوره 3، شماره 1، 71-87.
اسدی، احمد (1393) ارزیابی راهبرد توسعه میان افزا در تأمین مسکن و ظرفیت پذیری بافت‌های فرسوده (مطالعه موردی شهر زنجان)، رساله دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه آموزشی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه آموزشی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی، دانشگاه تبریز.
اسمعیل پور، نجما؛ زارع رودبزانی، ملیحه؛ نصریان، زهره (1396) بررسی و تحلیل سیاست‌های مسکن شهری در کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا، مهندسی ساختمان و علوم مسکن، دوره یازدهم، شماره 21، 19-33.
بنی هاشمی،‌ام هانی؛ سرور، رحیم؛ زیاری، یوسفعلی (1392) توسعه میان افزا در بافت‌های فرسوده شهری (مورد مطالعه: محله خانی آباد تهران)، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال دهم، شماره 40، 41-54.
پاسیار، علی؛ انصاری، عبدالحمید؛ قربانی، احمد (1374) بررسی روش‌های مجموع ساده وزین و منطق فازی در تلفیق اطلاعات هیدرولوژی (مطالعه موردی: دشت قبرکیخا)، انجمن زمین‌شناسی ایران، دانشگاه شهید بهشتی.
پورمحمدی، محمدرضا. (1394).برنامه‌ریزی مسکن (چاپ سیزدهم) تهران: انتشارات سمت، ص 190.
حاتمی‎نژاد حسین, سیف الدینی فرانک, میره محمد (1385). بررسی شاخص‌های مسکن غیررسمی در ایران نمونه موردی: محله شیخ آباد قم. پژوهش‌های جغرافیایی، دوره 38 , شماره 58 ; 129 - 145 .
رحیمی، اکبر (1397) توسعه میان افزای شهری، رویکردی نوین در حفظ زمین شهری در تبریز، نشریه علمی پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی، سال 22، شماره 63، 77-97.
رفیعیان، مجتبی؛ براتی، ناصر؛ آرام، مرضیه (1389) سنجش ظرفیت توسعه فضاهای بدون استفاده در مرکز شهر قزوین با تاکید بر رویکرد توسعه میان افزا، فصلنامه معمای و شهرسازی، دو فصلنامه دانشگاه هنر، شماره پنجم، 45-61.
زیاری، کرامت الله و پرهیز، فریاد و همدانژاد، حافظ و اشتری، حسن (1389). ارزیابی مسکن گروه‌های درآمدی و ارائه برنامه تأمین مسکن اقشار کم‌درآمد (نمونه موردی: استان لرستان)، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 40 (74)، 1-21.
سرور، هوشنگ؛ خیری زاده، منصور (1396) ارزیابی توسعه فیزیکی درون‌زا و برونزای شهر مراغه و ارائه الگوی بهینه، برنامه‎ریزی و آمایش فضا، دوره بیست و یکم، شماره 3، 329-367.
سعیدی رضوانی، نوید؛ داوودپور، زهره؛ فدوی، الهام؛ سرور، رحیم (1392) کاربرد اصول توسعه میان افزا در بهبود فضایی-عملکردی بافت‌های شهری (مطالعه موردی: منطقه 17 شهرداری تهران)، جغرافیا (فصلنامه علمی پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران)، دوره جدید، سال یازدهم، شماره 36. 159-180.
سلسله گزارشات مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. (1387).
سلسله گزارشات و آرشیو معاونت پژوهشی شهرداری اصفهان منطقه سه شهر اصفهان (1395، 1396: 1400).
شفاعتی، آرزو. (1389).توسعه میان افزا؛ به سوی راهبرد توسعه مطلوب شهری (نمونه موردی: محور تاریخی- فرهنگی کلانشهر تبریز)، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تبریز.
فتاحی، سارا، (1389) بررسی و ارزیابی سیاست‌های تأمین مسکن اقشار کم درآمد نمونه موردی: شهر جدید پرند، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی گرایش برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای، دانشگاه هنر اصفهان، دانشکده شهرسازی، گروه شهرسازی.
کریم پور، علی. (1388). تحلیل جغرافیایی مسکن در شهر کاشان، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه اصفهان.
کریمی، ببراز؛ پیوسته‌گر، یعقوب؛ تقوایی، مسعود (1397) تببین و ارائه الگوی بهینه تخصصین ظرفیت‌های توسعه میان افزای با استفاده از gis (نمونه موردی: کلانشهر شیراز)، فصلنامه علمی-پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال دهم، شماره دوم، 217-230.
لاکویان، آپرودیسیو (1364) خانه‌سازی در جهان سوم، تأمین مسکن حداقل، ترجمه مفید رفیعی، انتشارات سازمان برنامه و بودجه.
محمدی، اکبر؛ حسینی، فرشته (1394) تحلیل و ارزیابی بافت فرسوده در نقاط شهری منتخب استان کردستان با تأکید بر مشکلات بخش مسکن، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال هفتم، شماره بیست و هفتم، 200-179.
محمود زاده، حسن؛ معصومی، عذرا؛ هریسچیان، مهدی (1399) سنجش ظرفیت‌های توسعه میان افزا با استفاده از تحلیل چند متغییره فازی (مطالعه موردی: شهر ارومیه). فصلنامه علمی پژوهشی و برنامه ریزی شهری، سال 11، شماره پیاپی 41، 1-22.
مهندسان مشاور باوند، (1392)، بازنگری طرح تفصیلی منطقه 3 شهر اصفهان، شهرداری اصفهان معاونت شهرسازی و معماری.
نسترن، مهین.، هوشمندفر، سپیده. (1381) برنامه ریزی استراتژیک جهت ساماندهی قسمتی از بافت فرسوده شهر ارومیه، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، شماره 8..ص 61-72.
نسترن، مهین؛ قدسی، نرگس (1394) شناسایی پهنه‌های مستعد توسعه میان افزا در نواحی ناکارآمد مراکز شهری (نمونه موردی منطقه یک اصفهان، پژوهش و برنامه ریزی فضایی، دوره 6، شماره 20، 51-68.
هادیزاده زرگر، صادق؛ هاشمی امری، وحید؛ مسعود، محمد، (1392)، سنجش توسعه یافتگی مناطق شهری اصفهان در بخش مسکن، مطالعات و پژوهش‌های شهری منطقه‌ای دوره 5 , شماره 17 ; 85 - 100 .
Bolleter, J., Myers, Z., & Hooper, P. (2020). Delivering medium-density infill development through promoting the benefits and limiting background infill. Journal of Urban Design, 1-26.‏
Chen, M., Ye, C., Lu, D., Sui, Y., & Guo, S. (2019). Cognition and construction of the theoretical connotations of new urbanization with Chinese characteristics. Journal of Geographical Sciences, 29 (10) , 1681-1698.‏
Cloke, P., & Milbourne, P. (2006). Knowing homelessness in rural England. In International Perspectives on Rural Homelessness (PP. 133-148). Routledge.
Gallent, N. & Robinson, S. (2011). Local perspectives on rural housing affordability and implications for the localism agenda in England. Journal of Rural Studies, 27 (3) , 297-307.
Jin, L. (2005). A Fuzzy Multi-Criteria Decision Analysis for Assessing Technologies of Air Pollution Abatement at Coal-Fired Power Plants. Master of Engineering: Environment Systems Engineering, University of Regina.
Kim, J., & Larsen, K. (2017). Can new urbanism infill development contribute to social sustainability? The case of Orlando, Florida. Urban Studies, 54 (16) , 3843-3862.‏
Nations, U. (2014). World Urbanization Prospects: The 2014 Revision, Highlights. Department of conomic and Social Affairs. Population Division, United Nations.
Nilsson, L., & Gil, J. (2019). The signature of organic urban growth. In The mathematics of urban morphology (pp. 93-121). Birkhäuser, Cham.‏
Qadeer, M. A. (2004). Urbanization by implosion.‏
Schiller, G., Blum, A., Hecht, R., Oertel, H., Ferber, U., & Meinel, G. (2021). Urban infill development potential in Germany: comparing survey and GIS data. Buildings and Cities, 2 (1).‏
Seo, C. Sohn, H. Choi, Y. S. & Kim, J. M. (2016). Spatial process for housing prices in Seoul using spatiotemporal local G statistics. Spatial Information Research, 24 (1) , 2.
Wheeler, Stephen M. (2001). Infill development in the San Francisco Bay Area: Current obstacles and responses. Berkeley, CA: University of California at Berkeley.
Yao, F., Xu, Y., Lin, E., Yokozawa, M., & Zhang, J. (2007). Assessing the impacts of climate change on rice yields in the main rice areas of China. Climatic Change, 80 (3) , 395-409.‏