بررسی تاثیر جزایر گرمایی کلانشهر اهواز بر میزان آسایش روانی شهروندان

نوع مقاله : مقاله مستخرج از پایان نامه

نویسندگان

1 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 استاد و عضو هیأت علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید چمران اهواز

3 عضو هیأت علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

زمینه و هدف: افزایش درجه حرارت شهرها نسبت به اطراف، یکی از اثراتی است که به دخالت مستقیم انسان ها مرتبط است.جزیره حرارتی شهر ناشی از ویژگی های شهرسازی، آلودگی هوا، گرمای انسانی، وجود سطوح نفوذناپذیر در سطح شهر، خواص حرارتی مواد شهری می باشد در این میان شناخت تأثیرات جزایر گرمایی بر روح و روان افراد اهمیت فراوان دارد. هدف مورد مطالعه این پژوهش بررسی و شناخت تاثیر جزایر گرمایی شهر اهواز بر میزان آسایش روانی شهروندان است.
روش بررسی: این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش­شناسی توصیفی ـ تحلیلی مبتنی بر رویکرد مطالعات مکانی- و تحلیل تصاویر ماهواره ای است. برای شناخت و واکاوی جزایر گرمایی شهر اهواز از تصاویر ماهواره ای در طول 5 دوره در سال­های 1380 تا 1398 و نرم­افزار (ENVI) جهت پردازش استفاده شده است. برای تحلیل اثرات جزایر گرمایی بر آسایش روانی از داده­های مربوط پرسشنامه و تحلیل در محیط نرم افزار SPSS استفاده گردید.
یافته ها و نتیجه گیری:نتایج این پژوهش نشان می­دهد که جنوب غربی شهر اهواز به علت تعدد قرارگیری مراکز آلوده کننده همچون مراکزی پالایش نفت و گاز و شهرک های صنعتی مرکز آلودگی این شهر بحساب می­آید.در بین مناطق شهراهواز به ترتیب مناطق 2،1 و8 در بدترین وضعیت ازنظر میزان آلودگی قرار دارند که این مناطق با درصد بالای جمعیت، منطبق بر مراکزی هستند که از نظر شاخص های 8 گانه وضعیتی بحرانی دارند. نتایج تحلیل پرسشنامه نشان می­دهد که آستانه تحمل گرمای هوا در شهر اهواز ابتدا باعث افزایش استرس و فشار روزمره در افراد می شود و پس از آن کاهش شادی و احساس رضایت از زندگی را در افراد به دنبال دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effect of Heat Islands in Ahvaz Metropolis on the Level of Psychological Comfort of Citizens

نویسندگان [English]

  • Maryam Naser 1
  • Masoud Safaeepour 2
  • Kamran Rezaei Jafari 3
1 MA, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Letters and Humanities, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
2 Professor Department of Geography & Urban Planning, Faculty of Letters and Humanities, Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran
3 Faculty Member, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Letters and Humanities, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

Background and Aim: Rising temperatures in cities are one of the effects of direct human intervention. The thermal island of the city is due to the characteristics of urban planning, air pollution, human heat, and the existence of impermeable surfaces in the city. In the meantime, recognizing the effects of heat islands on the psyche of people is very important. The purpose of this study is to study and identify the heat islands of Ahvaz according to the pattern of air pollution.
Methods: This research is applied in terms of purpose and in terms of descriptive-analytical methodology based on spatial studies approach and analysis of satellite images. To identify and analyze the heat islands of Ahvaz, satellite images were used during 5 periods from 2001 to 2017 and processed using software (ENVI). Also, data related to the air pollution index (AQI) in the city of Ahvaz was used in a period of 7 years from 2010 to 2017. In order to identify the areas with the most pollution, the network analysis process (Network Analyst) has been used in the ArcGIS environment.
Findings and Conclusion:The results of this study show that southwest of Ahvaz Due to the multiplicity of polluting centers such as oil and gas refining centers and industrial towns, the pollution center of this city is considered. The results of the questionnaire analysis also show that the Heat tolerance threshold in the city of Ahvaz in the first place reduces the increase in stress and daily pressure in people and then reduces happiness and freedom and reduces the feeling of life satisfaction will follow.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Heat island
  • Mental comfort
  • Tolerance threshold
  • Ahvaz
  • GIS

مراجع

تبرکی،احمد (1371). مبانی طراحی در فضای سبز، مجموعه مقالات سمینار فضای سبز، سازمان پارک ها و فضای سبز شهر تهران، جلد اول.
رشیدی, فرحناز. (1398). گونه‌های مقاوم به آلودگی هوا در فضای سبز شهری. نشریه محیط زیست طبیعی.
             سعیدنیا، احمد (1383) کتاب سبز راهنمای شهرداریها، جلد نهم : فضاهای سبز شهری، سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور، نسخه الکترونیکی منتشره در کتابخانه دیجیتالی شهرداریها و دهیاریهای کشور.
صالحی فرد،محمد(1381)،بررسی و تحلیل چالش ها و تنگناهای مدیریت فضای سبز در کلانشهرها( موردی: کلانشهر مشهد) ماهنامه پیام سبز،سال دوم،شماره 13 و 14،تهران.
طبیبیان، منوچهر؛ احد، شایسته، کامران؛ چلبیانلو، رضا، (1389). جستاری بر مفاهیم و روش های برآورد کمی ظرفیت برد، مقاله11، دوره 29، شماره 29.
عجایبی، محمدباقر، امین‌ناصری، محمدرضا، رسولی، نادیا (1396)بررسی عوامل تأثیرگذار بر انتشار گاز دی‌اکسیدکربن در ایران: با استفاده از مدل رگرسیون خطی چندگانه، چهارمین کنفرانس بین‌المللی برنامه‌ریزی و مدیریت محیط‌زیست.
علی بخشی، فاطمه(1395)، ارتقاء منظر فضاهای سبز شهری(پارک ها)، با تکیه بر ارزش های اکولوژیک ناحیه سبز محدوده مطالعه موردی: ناحیه 6 سبز، منطقه 1 شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه‌ریزی، گروه معماری و شهرسازی، استاد راهنما: حبیبی، دانشگاه هنر.
فرهادی, راضیه, هادوی فر, مجتبی, معین الدینی, مظاهر, امین طوسی, محمود. (1399). پیش بینی غلظت آلاینده های هوای تهران بر اساس متغیرهای هواشناسی با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی و رگرسیون خطی در فصول گرم و سرد. نشریه محیط زیست طبیعی.
مجنونیان، هنریک (1361)، درختان و محیط زیست، انتشارات دفتر آموزش محیطی.
ناصر، مریم (1392). بررسی اهمیت فضای سبز شهری بر محیط روانی جمعیت شهرنشین (نمونه موردی: کلانشهر اهواز)، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم زمین. دانشگاه شهید چمران اهواز، استاد راهنما مسعود صفایی پور.
 
            Bernatzty, A. (1996) Climatic influences of green and city planning.
            Bishop, I.D., Ye, W.S., Karadaglis, C., 2001. Experiential approach to perception response in virtual worlds. Landsc. Plan. 54, pp115–123.
Choay, Francoise, (1995), Urbanism in Question , Paris: Seuil.
Dixon,Tim,(2012), Low Carbon Cities: an Overview of based Scenario- Studies, Retrofit 8252,issn 8258-0302, june.
Ackermann, I. J., Hass, H., Memmesheimer, M., Ebel, A., Binkowski, F. S. & Shankar, U. (1998). Modal aerosol dynamics model for Europe: Development and first applications. Atmospheric environment, 32 (17), 2981-2999.
Akbari, H., Pomerantz, M. & Taha, H.(2001). Cool surfaces and shade trees to reduce energy use and improve air quality in urban areas. Solar energy, 70 (3), 295-310.
Chen, F., Kusaka, H., Bornstein, R., Ching, J., Grimmond, C., Grossman‐Clarke, S., Loridan, T., Manning, K. W., Martilli, A. & Miao, S. (2011). The integrated WRF/urban modelling system: development, evaluation, and applications to urban environmental problems. International Journal of Climatology, 31 (2), 273-288.
Gazi, M. A. A. & Mondal, I. (2018). Urban Heat Island and its effect on Dweller of Kolkata Metropolitan area using Geospatial Techniques. International Journal of Computer Sciences and Engineering, 6 (10), 741-753.
            Gobster, P.H., 2001. Visions of nature; conflict and compatibility
in urban park restoration Landsc. Urban Plan. 56,pp 35–51.
Amorim, M.C.C.T., (2017). Teoria e método para o estudo das ilhas de calor em cidades tropicais de pequeno e médio porte. In: Tese (Tese de Livre-docência). Presidente Prudente, São Paulo, Brasil, Faculdade de Ciências e Tecnologia, Universidade Estadual Paulista.
Dorigon, L.P., Amorim, M.C.C.T.,( 2019). Spatial modeling of an urban Brazilian heat island in a tropical continental climate. Urban Clim. 28, 100461.
Cardoso, R.S., Amorim, M.C.C.T.,( 2017). Variações espaciais das temperaturas noturnas em Presidente Prudente-SP em episódios de verão. Rev. Ra'e Ga Espaço Geogr. Anál. 42, 257–268.
Doyle, D., Hawkins, T., (2008). Assessing a small summer urban heat island in rural south central Pennsylvania. Geogr. Bull. 49, 65–76.
Dubreuil, V., Fante, K.P., Planchon, O., Sant’Anna Neto, J.L., 2018. Climate change evidence in Brazil from Koppen’s climate annual types frequency. Int. J. Climatol. 1,1–14.
Fernández García, F.,( 2009). Ciudad y cambio climático: aspectos generales y aplicación al área metropolitana de Madrid. 49. Investigaciones Geográficas. Instituto Universitário de Geografía. Universidad de Alicante, pp. 173–195.
Ferreira, M.C., (2014). Iniciação à análise geoespacial: teoria, técnicas e exemplos para geoprocessamento. Ed. UNESP, Brasil, São Paulo.
Foissard, X., (2015). L’îlot de Chaleur urbain et le Changement Climatique: Application à L’agglomération Rennaise. These (Docteur). Université de Rennes II, Rennes –France.
Foissard, X., Dubreuil, V., Quénol, H., (2019). Defining scales of the land use effect to map the urban heat island in a mid-size European city: Rennes (France). Urban Clim. 29, 100490.
Gomes, W.P., Amorim, M.C.C.T., Dubreuil, V., (2017). Modelagem da Ilha de Calor Urbana Aplicada ao Ambiente Litorâneo - Ubatuba/Brasil. Rev. Dep. Geogr. 34, 82–94.
Rossman, B.B., Ulehla, Z.J., 1977. Psychological reward values associated with wilderness use. Environ. Behav. 9 (1), pp41–65.
Wright, F, L (2000), Brodacre city: A new community plan, in : City Reader (Legate, R,T and Stout, F Eds), Rouledge, London and New York.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 26 فروردین 1401
  • تاریخ بازنگری: 03 خرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 03 خرداد 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار