نوع مقاله : مقاله مستقل پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مهندسی فضای سبز ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تور ، نور، ایران

2 دانشیار گروه مهندسی فضای سبز ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تور ، نور، ایران

3 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی ، دانشکده مدیریت ،حسابداری و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی قزوین، قزوین، ایران

چکیده

زمینه و هدف: به منظور پاسخگویی به تقاضای روز افزون ساکنان شهری برای استفاده تفریحی از فضای سبز شهری، کارکرد اصلی کمربندهای سبز از صرفاً اکولوژیکی به ترکیبی از اکولوژیکی و تفریحی تبدیل شده است. هدف تحقیق حاضر بررسی ویژگی های فردی و تاثیر آن بر میزان تمایل شهروندان در استفاده از کمربند سبز جنوبی شهر مشهد به منظور گذراندن اوقات فراغت است.
روش بررسی: در این پژوهش از روش تحقیق توصیفی و پیمایشی استفاده  شد. جامعه‌ی آماری ‌‌این بررسی کلیه بازدید کنندگان از کوه پارک واقع در کمربند سبز جنوبی شهر مشهد بود. حجم نمونه تعداد 383 نفر بود. ابزار گرداوی اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است که روایی آن توسط خبرگان مورد تائید قرار گرفت. پرسشنامه در دو بخش ویژگی‌‌‌‌های جمعیت شناختی و سوالات تحقیق می‌باشد . پایایی پرسشنامه برابر 0.814 به دست آمد و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از ضرایب همبستگی پیرسون و نیز آزمون آماری تی از نرم افزار SPSS ver.22 استفاده شد.
یافته ها و نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد، بین شغل، جنسیت و سن با  استفاده از کوه پارک در گذراندن اوقات فراغت همبستگی معنی داری وجود ندارد درحالیکه بین تحصیلات و تمایل در استفاده از کوه پارک رابطه معنی داری مشاهده شد. بیشترین دلیل انتخاب کوه پارک جهت گذراندن اوقات فراغت توسط شهروندان ‌‌ایجاد آرامش و کاهش استرس و همچنین برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی مشاهده گردید. نتایج نشان می دهد کوه پارک مشهد فرصت مناسبی را برای توسعه گردشگری و گذراندن اوقات فراغت برای شهروندان ایجاد کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The effect of some individual characteristics on the willingness of citizens to use the green belt in order to spend leisure time in Mashhad Park Mountain

نویسندگان [English]

  • Kiana Asadolahzadeh 1
  • Jalal Mahmoudi 2
  • Abolfazl Rezatalab 3

1 MSc of Green Space Engineering, Faculty of Agricultural, Nour Branch, Islamic Azad University, Nour, Iran

2 Associate Professor, Department of Green Space, Faculty of Agricultural, Nour Branch, Islamic Azad University, Nour, Iran

3 PhD Candadate ,Governmental management, Faculty of Management, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran

چکیده [English]

Background and Aim: In order to respond to the increasing demand of urban residents for recreational use of urban green space, the main function of green belts has changed from purely ecological to a combination of ecological and recreational. The purpose of this research is to investigate individual characteristics and its effect on the willingness of citizens to use the southern green belt of Mashhad city in order to spend their free time.
Methods: Descriptive and survey research methods have been used in this research. The statistical population of this survey was all the visitors of Koh Park located in the southern green belt of Mashhad city. The sample size was 383 people. The tool for collecting information is a researcher-made questionnaire, the validity of which has been confirmed by experts. This questionnaire has two parts: demographic characteristics and research questions. The reliability of the questionnaire was 0.814 and Pearson correlation coefficients and t-test of SPSS software version 22 were used to analyze the data.
Findings and Conclusion: The results of the research show that there is no significant correlation between occupation, gender and age with the use of Koh Park in leisure time, while a significant relationship was observed between education and the desire to use Koh park. The most common reason for citizens to choose Koh Park to spend their free time is to relax and reduce stress, as well as establish communication and social interactions. The results show that Mashhad Koh Park has created a good opportunity for the development of tourism and spending leisure time for the citizens.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Leisure time
  • desire of citizens
  • green belt
  • Koh Park
  • individual characteristics
  • Mashhad
آرام، فرشید.، قرائی، فریبا. و حبیبی، میترا. 1396.بررسی نقش فضای سبز بر حضور ساکنین و افزایش تعاملات اجتماعی در محله های دارای بازار دورهای  (نمونه موردی: بازارهای روز شهر همدان). نشریه علمی - پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره13، ص 135-146. 
ابراهیمی، قربانعلی.، نادر، رازقی. و مسلمی پطرودی، رقیه. 1390. اوقات فراغت و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن: (مطالعهی موردی افراد 15-64 ساله ی شهرستان جویبار). جامعه شناسی کاربردی ، سال بیست و دوم، شماره ی پیاپی (44)، ص 71-98.  
احمدی فر، نرگس. و  میرافضل، سید بهفر .1400. تحلیل تطبیقی از تفاوتهای فضایی گذران اوقات فراغت در مناطق کلانشهر تهران نمونه موردی: منطقه 19 و 22. فصلنامه گردشگری شهری، دوره 8، شمارە 4 ،ص 43-57.  
اکبری، طیبه.، حسینزاده ،جعفر. وشیری، اردشیر. 1395. بررسی مطلوبیت فضاهای گذران اوقات فراغت شهروندان ایلام (مطالعه موردی: فضاهای سبز شهری) . فرهنگ ایلام، دوره 17، شماره 52و53، ص 25-39. 
ایزدی، رحیمه .، کاظمی، مجید . و عبدلی، فاطمه.1398. اثربخشی مشارکت در فعالیتهای گروهی اوقات فراغت بر احساس تنهایی و سلامت عمومی زنان سالمند بیوه: یکمطالعه کارآزمایی بالینی . مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان ، دوره 18، ص 861-874.  
پاکنهاد، حدیثه . و پژوهانفر، مهدیه.1396. بهبود الگوهای کیفیت فضایی پارکهای شهری به منظور افزایش تعاملات اجتماعی شهروندان. نمونه موردی: پارکهای شهر گرگان . آمایش جغرافیایی فضا،فصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه گلستان ،سال هفتم، شماره مسلسل بیست و ششم، ص 183-198. 
حمید، نجمه. و  بابامیری، محمد.1391. بررسی رابطه فضای سبز با سلامت روان . ارمغان دانش،  مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، دوره ۱۷ ، شماره 4، ص 309-316. 
حنایی تکتم. سید الحسینی، مسلم. و خلیلی، الناز. 1401. اولویت بندی مولفه های توسعه پایدار در برنامه ریزی پارک های اکولوژی  نمونه موردی(کوه پارک مشهد). پایداری، توسعه و محیط زیست، دوره سوم، شماره 1. ص 94-79.
رحیمی ساردو ، مجید.1399. فضای سبز شهری و نقش آن در زندگی مردم. پژوهشنامه اورمزد، شماره 51 (ب)، ص238- 248.  
رضاطلب، ابوالفضل و جراحی، رضا،1401، شناسایی و ارزیابی عوامل موثر بر امنیت بوستان های شهری؛ نمونه موردی: بوستان های شهر مشهد، مطالعات طراحی شهری و پژوهش های شهری، دوره: 5، شماره: 20 ، ص 107-120.
رضایی خرمآبادی، حجت .، فاطمی،  مهران. و طالبی، محمد صادق ، 1398،رابطه ی امنیت و اوقات فراغت در فضاهای سبز شهری ارزیابی (نمونه ی  موردی: پارکهای ناحیه ای شهر یزد) ، برنامه ریزی و آمایش فضا، دوره 23 ،شماره4 ، ص 87- 121. 
عنابستانی، علی اکبر . و  موسوی نقلی، فاطمه سادات (1401). تحلیل پیشرانهای اثرگذار بر پراکنش فضاهای سبز شهری با تکیه بر رهیافت عدالت محیط زیستی با رویکرد آینده پژوهی (مطالعه موردی: شهر اصفهان). اقتصاد وبرنامه ریزی شهری. جلد 14 ، شماره3، 132-147.
کریمیان، جهانگیر.، آقا حسینی، تقی.، شکرچی زاده، پریوش.، شریفیانا، مرضیه. موسوی نافچی، سید مرتضی. 1392.و بررسی نقش اوقات فراغت مبتنی بر فعالیتهای بدنی بر سرمایه اجتماعی  (هنجارهای اجتماعی، مشارکت) اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجله تحقیقات نظام سلامت، سال نهم، شماره یازدهم، ص 1167-1177.  
مرجانی بجستانی، سید مرتضی.، ساقی، بهروز .، میجانی، سجاد و فروهرنیا، مصطفی،1401،مروری بر ظرفیت ها و چالش های توسعه اقتصادی حاصل ازگردشگری در پارک های جنگلی کمربند سبز جنوبی مشهد،هشتمین کنفرانس بین المللی مهندسی محیط زیست و منابع طبیعی،تهران.
مرجانی بجستانی، سیدمرتضی .، میجانی، سجاد .، ساقی، بهروز .، فروهرنیا، مصطفی .، محمدپور، مهدی و ضمیری، هادی،1400،کارکردهای اجتماعی ، روانی ، فرهنگی و اقتصادی پارکهای جنگلی کمربند سبز جنوبی مشهد،یازدهمین همایش سراسری کشاورزی و منابع طبیعی پایدار،تهران.   
معاونت برنامه ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری مشهد،دفتر آمار، پژوهش و مطالعات راهبردی (1400). آمارنامه شهر مشهد.
منتظرالحجه، مهدی و شریفنژاد، مجتبی 1395، عوامل مؤثر بر دیدگاه استفاده‌کنندگان از کیفیت محیطی فضاهای فراغتی عمومی مطالعه موردی: پارکهای شهر یزد ، مطالعات شهری، شماره بیستم، ص 17-28.   
Abed, Farid., Ghalambor Dezfooly, Rama. and Pourjohari, Amir Hossein.2023. People how Preference Places for Leisure and Recreation (Case Study: Tehran, District 2). International Journal of Architecture and Urban Development. Vol. 13, No.1, P .25-36 . 
Abdul Aziz, Nor Akmar., Shian, Lee Yee., Daniel Mohamed Mokhtar, Mohamed., Laxshmy Raman, Thivya., Hanisdah Saikim, Fiffy., Chen, Wendy. and Mohd Nordin, Nordiana. 2021. Effectiveness of urban green space on undergraduates' stress relief in tropical city: A field experiment in Kuala Lumpur , Urban Forestry & Urban Greening, Vol. 63, pp.1-9.
Fitzsimons, Johan., J. Pearson, Craig., Lawson, Christopher. And J. Hill, Michael. (2012) Evaluation of land use planning in the green belt based on natural features and interests of stakeholders. Journal of EnvironmentalPsychology. Vol. 35. pp. 318–322
Kardani‑Yazd, Neda., , Kardani‑Yazd ,Nadia.  and Mansouri Daneshvar ,Mohammad Reza.2019 . Strategic spatial analysis of urban greenbelt plans in Mashhad city, Iran. Environmental Systems Research . Vol.8, No.1,pp 1-13. 
Mohseni Moghadam, Maryam.2016. Green Belt, a Local Approach For Environmental Challenges Frankfurt Green Belt. Manzar .Vol. 8, No37.pp 52-59. 
Shams, Khadija and Kadow, Alexander.2021. Leisure‑time and subjective well‑being among park visitors in urban Pakistan: the mediating role of health satisfaction. SN Soc Sci, 1:149, pp.1-20. 
Zhan, Peng., Hu,  Guang., Han, Ruilian  and Kang, Yu.2021. Factors Influencing the Visitation and Revisitation of Urban Parks: A Case Study from Hangzhou, China . Sustainability . Vol.13, pp. 1-12.  10
Zhao, Song. and Patuano, Agnès.2022.International Chinese Students in the UK: Association between Use of Green Spaces and Lower Stress Levels. Sustainability, Vol.14, pp.1-23. 
Zhao, Weiqi., Wang, Yun., Chen, Dan., Wang, Ling and Tang, Xiaomin. 2021. Exploring the Influencing Factors of the Recreational Utilization and Evaluation of Urban Ecological Protection Green Belts for Urban Renewal: A Case Study in Shanghai . International Journal of Environmental Research and Public Health . Vol.18, pp.1-18.    
Zohrevandian, Karim., Bastami, Ali., Naderlu, Hossein. And Safania, Ali Mohammad.2017. The Role of Environmental Features of Parks in Activation of Recreational Activities in Leisure Time.Annals of Applied Sport Science, vol. 5, no. Special Issue, pp. 89-95.