نوع مقاله : مقاله مستقل پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران.

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: امروزه سالمندی جمعیت، چالشی بزرگ برای شهرها محسوب شده و با توجه به افزایش جمعیت سالمندان در آینده ای نزدیک، در صورت عدم شناخت درست این پدیده و برنامه ریزی در جهت مقابله با آن، می تواند تبدیل به یک بحران اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی در سطح شهرهای کشور شود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی وضعیت کلی سالمندی در شهرهای استان گیلان، به عنوان رتبه اول سالمندی در کشور و آگاه سازی مسؤلان شهری در زمینه چالش های ناشی از بروز این پدیده نوین بر فضای شهری و برنامه ریزی در جهت مقابله با آن می باشد. محدوده مورد مطالعه در این پژوهش استان گیلان بوده که در آن جمعیت سالمند شهرنشین، به تفکیک شهر مورد بررسی قرار گرفته است.
روش بررسی: در پژوهش حاضر از روش اسنادی و تحلیل ثانویه اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را سالمندان شهری استان گیلان تشکیل می دهد.
یافتهها و نتیجهگیری:  یافته های پژوهش نشان داد که شهرهای استان گیلان با میانگین 5/7 درصد سالمندی جمعیت، از بیشترین میزان سالمندی در کشور برخوردار هستند؛ از میان شهرستان های استان، شهر انزلی با حدود 9/9 درصد بیشترین میزان سالمند شهری در استان را به خود اختصاص داده است. همچنین اکثر شهرهای استان با سالخوردگی جمعیت مواجه شده و شیوع سالمندی زنانگی نیز در این شهرها مشهود می باشد. در پایان پیشنهادهای این پژوهش به ارائه راهکارهایی جهت مقابله با پیامدهای سالمندی و افزایش نقش سالمندان در برنامه ریزی های مربوط به شهر و همچنین طرح های مناسب سازی شهری نائل شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the aging situation of the urban population of Gilan province in order to achieve an elderly-friendly city

نویسندگان [English]

  • Sayyed Mehdi Musapur 1
  • Davod Hatami 2
  • Hamida Hatami 3

1 PhD Candidate in geography and urban planning, University of Sistan and Baluchistan, Zahedan, Iran.

2 PhD Candidat in geography and urban planning, Tabriz University, Tabriz, Iran.

3 PhD Candidate in geography and rural planning, Zanjan University, Zanjan, Iran.

چکیده [English]

Background and Aim: Today, the aging of the population is considered a big challenge for the cities and considering the increase in the elderly population in the near future, if this phenomenon is not properly recognized and planned to deal with it, it can become a social, economic and even political crisis. be at the level of the cities of the country. The purpose of this research is to investigate the general situation of aging in the cities of Gilan province, as the first ranking of aging in the country Informing city officials about the challenges caused by this new phenomenon on the urban space and planning to deal with it. The area studied in this research is Gilan province, where the urban elderly population has been investigated by city.
Methods:Documentary method and secondary data analysis were used in the current research. The statistical population of the research consists of the urban elderly of Gilan province.
Findings and Conclusion: The findings of the research showed that the cities of Gilan province have the highest rate of aging in the country, with an average of 7.5% of the elderly population; Among the cities of the province, Anzali city has the highest number of urban elderly in the province with about 9.9%. Also, most of the cities of the province are faced with the aging of the population and the prevalence of aging women is also evident in these cities. At the end of the proposals of this research, it has been achieved to provide solutions to deal with the consequences of aging and increase the role of the elderly in city planning as well as urban adaptation plans.

کلیدواژه‌ها [English]

  • aging population
  • elderly-friendly city
  • Gilan province
- اج مزینانی، دکتر علی اکبر و لاریجانی، مهدیه(1398). بررسی تأثیر معلولیت بر طرد اجتماعی سالمندان شهر ورامین، فصلنامه توسعه اجتماعی (توسعه انسانی سابق)، دوره 14، شماره 1، ص 59 .
- ادیب روشن، فرشته، طالب پور، مهدی، پیمانی زاد، حسین و پور عزت، علی اصغر،(1399). شناسایی مختصات شهر دوستدار سالمند در ایران 2050، فصلنامه چشم اندازهای آینده، دوره اول، شماره دوم پیاپی 2، ص 51 .
- امینی، احسان، طغیانی، شیرین، شبانی، امیر‌حسین(1402)، تبیین مولفه‌های فضای شهری ویژه‌ی سالمندان با رویکرد روان‌شناسی محیطی (مطالعه موردی: منطقه 8 شهر شیراز)، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال بیست و سوم، شماره 68، بهار.  
- ایرانشاهی، ایوب و قلعه نوعی، محمود،(1396).شهر دوستدار سالمند، مجله هویت شهر، شماره 30، سال یازدهم، صص 72-62 .
- زنجری، نسیبه،(1397). سالمندی خوب مروری بر مفاهیم و ابعاد خوب پیر شدن، انتشارات طرح نقد، جلد 1 ، چاپ اول، تهران، ص 24.
- سامانه اطلاعات آماری استان گیلان.
- سینی نثار،مجید، زنجانی، حبیب الله، سید میرزایی، سید محمد و کلدی، علی رضا، (1396). بررسی کیفیت زندگی سالمندان در استان گیلان و عوامل مؤثر بر آن، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال دهم، شماره اول، ص 76-75.
- صباغی قمی، طاهره، جدید میلانی، مریم، پیشگوئی، سید امیر حسین و آخوندزاده، کبری،(1398). مقایسه سلامت عمومی در زنان سالمند فعال و غیر فعال شهر قم، مجله پژوهش پرستاری ایران، جلد 14، شماره 2، ص 2.
- عزیزی زین الحاجلو، اکبر، امینی، ابولقاسم و تبریزی، جعفر صادق، (1394). پیامدهای سالمندی جمعیت در ایران با تأکید بر چالش روزافزون نظام سلامت، مجله تصویر سلامت، دوره 6، شماره 1 صص 60-58.
- علی الحسابی، مهران و رفیعی، فرخنده،(1391). ارزیابی نیازمندی های سالمندان در فضاهای شهری مطالعه موردی پارک خلدبرین شیراز، مجله معماری و شهرسازی آرمان شهر، شماره 9، ص 250 .
- عیسی لو، شهاب الدین، جمعه پور، محمود و خاکساری رفسنجانی، علی،(1394). نیازها و مشکلات سالمندان در فضای شهری مورد شناسی خیابان های بخش مرکزی قم، پژوهنامه مددکاری اجتماعی، سال دوم، شماره 6، صص 10-2 .
- کیائی، مژگان، مطلبی، سید آمنه، میرزاده، منیرالسادات و محمدی، فاطمه، (1397).ارزیابی شاخص های شهر دوستدار سالمند قزوین، فضاهای باز شهری، ساختمان ها و مکان های عمومی، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، دوره 23، شماره 5، ص 432 .
- مرکز آمار ایران، نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن کل کشور، (1395).
- میرزائی، دکتر محمد و شمس قهفرخی، مهری، (1386). جمعیت شناسی سالمندان در ایران بر اساس سرشماری های 1385-1335، مجله سالمند، سال دوم، شماره 5، ص 326 .
-حسین‌زاده‌دلیر، کریم و پیشنماز‌اهری، رامین(1402)، شناسایی مولفه‌های تاثیرگذار بر برنامه‌ریزی و طراحی شهر دوستدار سالمند (نمونه‌ی موردی: کلان شهر تبریز)، جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای، 13،(46)، 33-60.
-رسیده، بهزاد، مرصوصی، نفیسه، طالشی، مصطفی، موسی‌کاظمی، سیدمهدی. (1402). تحلیل شاخص‌های زیرساخت‌های شهر دوستدار سالمند در کلان شهر مشهد. فصلنامه علمی پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، انتشار آنلاین.
- Li, F., Zhou, J., Wei, W., & Yin, L. (2023). Spatial Distribution Pattern and Evolution Characteristics of Elderly Population in Wuhan Based on Census Data.