نوع مقاله : مقاله مستقل پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه پیام نور،مشهد،ایران

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور،مشهد،ایران

3 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه پیام نور،اهواز،ایران

چکیده

افزایش سریع جمعیت شهری که حاصل آن از هم گسیختگی پیوندهای اجتماعی خانواده ها و تضعیف سنت های فرهنگی در اغلب شهرهای بزرگ کشور است، موجب بروز مشکلات فراوانی در روابط اجتماعی گردیده است. آپارتمان نشینی به عنوان زیرمجموعه ای از زندگی شهری، یکی از موضوعاتی است که در سال اخیر، به دلیل افزایش جمعیت و به دنبال آن، نیاز به مسکن جدید ضمن گسترش، پیامدها و چالش هایی جدید را به وجود آورده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات تراکم ساختمانی بر روابط اجتماعی ساکنین کلانشهرها (مطالعه موردی محله الهیه مشهد) انجام شد. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و در زمره تحقیقات کاربردی است. جامعه آماری جمعیت محله الهیه 14474نفر و حجم نمونه با استفاده ازفرمول کوکران374 نفر است.. یافته های پژوهش نشان می دهد میانگین کل شاخص ها در فرضیه اول 3.90 و فرضیه دوم 3.96 بدست آمد. براساس مدلSWOT مناسب‌ترین راهبرد ،راهبرد تدافعی (WT)بوده و نسبت به سایر راهبردها در اولویت قرار می گیرد. نتیجه این که تراکم ساختمانی و جمعیتی بالا در بناهای معاصر باعث جدایی، دوری و بیگانگی در محیط انسانی می گردد و وجود فضاهای مشترک جمعی در واحدهای بلند مرتبه چنانچه فضاها دارای طراحی مناسب و مطلوب و دلپذیر باشند می تواند تا حد زیادی جبران پدیده مورد بحث را نموده، امکانی جهت تعامل بیشتر ساکنین فراهم آورد. البته این امکان محدود است و وابستگی تام به طراحی فضاها و میزان تراکم جمعیتی (استفاده کنندگان) دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The effects of building density on the social relations of residents of metropolises (Case study of Mashhad's Elaheh neighborhood)

نویسندگان [English]

  • Yasaman Naranji Sani 1
  • Tahereh Saeedi Asfidan 2
  • Najmeh Jahan Nia 3

1 MAs Geography and Urban Planning, Payam Noor University, Mashhad, Iran

2 MAs, Geography and Urban Planning, Payam Noor University, Mashhad, Iran

3 MAs Geography and Urban Planning, Payam Noor University, Ahvaz, Iran

چکیده [English]

The rapid increase in the urban population, which is the result of the breakdown of social bonds of families and the weakening of cultural traditions in most of the big cities of the country, has caused many problems in social relations. Apartment living, as a subset of urban life, is one of the topics that has created new consequences and challenges in recent years due to the increase in population and the need for new housing while expanding. The present study was conducted with the aim of investigating the effects of building density on the social relations of the residents of metropolises (case study of Elaheh neighborhood of Mashhad). This research is of a descriptive-analytical type and is among applied research. The statistical population of Elahia neighborhood is 14474 people and the sample size using Cochran's formula is 374 people. The findings of the research show that the average of all indicators in the first hypothesis was 3.90 and the second hypothesis was 3.96. According to the SWOT model, the most appropriate strategy is the defensive strategy (WT) and it is prioritized over other strategies. The result is that the high density of construction and population in contemporary buildings causes separation, distance and alienation in the human environment, and the existence of communal common spaces in high-rise units, if the spaces have a suitable, desirable and pleasant design, can compensate for the discussed phenomenon to a large extent. and provided a possibility for more interaction of the residents. Of course, this possibility is limited and completely depends on the design of spaces and the amount of population density (users)

کلیدواژه‌ها [English]

  • building density
  • social relations
  • megacities
  • Elaheyh neighborhood
  • Mashhad
1.آزادخانی،پاکزاد، سلیمانی،سمیه و امیدی،مهدی(1397)بررسی الگوی توسعه کالبدی ایلام شهر فضایی- با مدل آنتروپی شانون و هلدرن، فصلنامه مطالعات عمران شهری، دوره دوم، شماره چهارم، بهار، صفحه25-4
2.آستانه­انصاری،ساناز(1396)بررسی ویژگیهای اجتماعی و کالبدی نظام محلی بافت جدید شهری (محدوده مورد مطالعه:الهیه)، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری،به راهنمایی دکترهادی ایوانی،دانشگاه پیام نور مرکز مشهد
3.اسدالهی، شیوا (1383) ویژگی های شکلی و عملکردی میدان، ضمیمه ماهنامه شهرداریها شماره 67 (میدان و فضای شهری
4.بدری سیدعلی(1382) ارزیابی پایداری: مفهوم و روش، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 69، تابستان
5.بمانیان، محمدرضا,(1377) بررسی عوامل موثر بر شکل گیری ساختمانهای بلند در ایران، پایان نامه دکتری در گرایش معماری، دانشگاه تهران
6.دریک،خدیجه(1400)ارزیابی اثرات سیاست تراکم ساختمانی بر فضاهای شهری، فصلنامه مطالعات حقوق، دوره جدید. شماره 22. زمستان.صفحه93-79
7.دفترتدوین وترویج مقررات ملی ساختمان وزارت مسکن وشهرسازی(1384)مقررات ملی ساختمان ایران ، مبحث دوم،نظامات اداری، چاپ سوم ، نشر توسعه ایران، کتیبه
8.رهنمایی، محمدتقی (1382)مجموعه مباحث و روش های شهرسازی (جغرافیا)،مرکز مطالعات وتحقیقات معماری وشهرسازی ایران
9.رهنمایی، محمدتقی(1387)مجموعه مباحث وروشهای شهرسازی، جغرافیا،مرکز مطالعات وتحقیقات معماری وشهرسازی ایران، چاپ چهارم، انتشارات شهیدی.
10.شالین،کلود(1375)دینامیک شهری،ترجمه اصغرنظریان،انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد
11.شعله، مهسا(1387)تبیین مفهوم تراکم به عنوان ابزار شهرسازی در طرح های مسکن،فصلنامه مدیریت شهری، شماره 21 ،پاییز ، صفحه44-35
12.شورای عالی شهرسازی ومعماری(1369)مصوبات، ضوابط ومقرات افزایش تراکم وبلند مرتبه- سازی در شهرها
13.شورای عالی شهرسازی ومعماری کل کشور، وزارت مسکن وشهرسازی(1371) مصوبات منطقه بندی  دانشگاه علم وصنعت ایران، چاپ پنجم
14.صادقیه، لیلا(1380) بلند مرتبه سازی به ویژه در امر مسکن، چرا، چگونه، کجا؟، انتشارات پرهام
15.عمرانی،منیره،معصومی،محمد تقی و نظم فر،حسین( 1398) بررسی ارتقا ظرفیت تراکمی شهر ارومیه با تحلیل توزیع فضایی تراکم های شهری، مطالعات ساختار و کارکرد شهری، شماره ی 21،سال6، زمستان، صفحه37-7
16.عیاده پور،حمید،صالحی،علی و فتیلی،صادق(1401)بررسی رابطه بین تراکم جمعیت و جرم شناسی در اهواز،تمدن حقوقی،شماره 13،دوره 5،زمستان،صفحه444-417
17.قندی حسین آباد،مهناز(1395)بررسی نقش برنامه ریزی کاربری اراضی در بهبود تاب آوری جوامع شهری در برابر زلزله (نمونه موردی:منطقه دو شهر مشهد)، پایان نامه جهت دریافت درجه ی کارشناسی ارشد رشته ی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، به راهنمایی دکتر محمد سلمانی مقدم،دانشگاه حکیم سبزواری
18.کاظمی، محمد(1374) اصلاح ونوسازی محلات قدیمی شهر، تجربه ی محله جماله اصفهان،مجموعه مقالات سمینار سیاست های توسعه مسکن، جلد دوم، وزارت مسکن وشهرسازی، تهران
19.کریمی مشاور،مهرداد،سجاد زاده،حسن و تروشه،حسین(1397)رابطه ارتفاع ساختمانهای بلند با سلامت روان شهروندان مطالعه موردی: مجتمع سعیدیه همدان فصلنامه مطالعات شهری،دوره نهم، شماره 33، زمستان، صفحه62-51
20.مدیریت آمار، فناوری وتحلیل اطلاعات شهرداری مشهد ( 1400)،شهرداری منطقه مشهد12، اطلاعات مناطق شهری
21.مرادی،پرویز(1383)تحلیل کالبدی – فضایی میدان هفتم تیر، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی،  استاد راهنما دکتر غلام حسین مجتهد زاده، دانشگاه آزاد اسلامی ( واحد تهران مرکزی)
22.مرزبان،فهیمه، رفیعیان،مجتبی و سید الحسینی،سید مسلم(1397)پهنه بندی تراکم ساختمانی حوزه جنوب غربی شهر مشهد، معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، شماره 23 .تابستان، صفحه346-333
23.مسعود،محمد،یزدانی،شیرزاد و بهزادفر،مصطفی(1399)گونه شناسی شیوه های پهنه بندی و تعیین تراکم ساختمانی مسکونی در طرح های جامع شهری ایران، فصلنامه مطالعات شهری،دوره نهم، شماره 34، زمستان، صفحه118-105
24.موسوی نیا،سیده فاطمه(1399)رابطه تراکم ادراک‌ شده، احساس امنیت و تعاملات اجتماعی، مقایسه دو گونه مسکن متراکم محصور و غیر‌محصور، فصلنامه مطالعات شهری،دوره نهم، شماره 34، زمستان،صفحه60-45
25.نعمت الهی،سیمین دوخت(1395)بررسی و تحلیل فروش مازاد تراکم ساختمانی نمونه موردی: کوی ولیعصر شهر تبریز، نشریه پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال هفتم، شماره بیست و چهارم، بهار،صفحه42-23
26.نمکی، روح اله، عبداله زاده طرف،اکبر و ستاری ساربانقلی، حسن(1400)تأثیر مولفه های چیدمان فضا، کاربری زمین و ترافیک و شبکه معابر بر آلودگی هوای شهری (مورد مطالعه: شهر تبریز)، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، علمی – پژوهشی، سال هجدهم، شماره 70،تابستان،صفحه139-121
27.هدایت نژاد، محمود(1374) بهداشت روانی فرهنگی آپارتمان نشینی، دومین سمینار سیاست های توسعه مسکن در ایران
 
28.Dempsey, N. Brown, C., and Bramley, G(2012) The key to sustainable urban development in UK cities? The influence of density on social sustainability, Progress in planning, 77(3): 89-141
29.Van Eijk, G. (2012). Good neighbours in bad neighbourhoods. narratives of dissociation and practices of neighbouring in a problem place. Journal Urban Studies, 49 (14), 210-212.
30.Wood, L., Frank, L., & Giles-Corti, B (2010): Sense of community and its relationship with walkingand neighborhood design: Journal of Social Science &Medicine, 70
31.design5.blog.ir/1392/07/30