نوع مقاله : مقاله مستقل پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی ارشد مخاطرات محیطی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
2 دانشجوی دکتری اقلیم شناسی دانشگاه لرستان
3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه زنجان
چکیده
چکیده
تغییر اقلیم و عوامل جغرافیایی و مکان جغرافیایی درروی زمین بارش و نوسانات خاص خود را دارد. ویژگی های جغرافیایی محل یکی از عوامل تأثیرگذار بر روی بارش های هر منطقه می باشد. همچنین نقش متغیرهای محیطی در مقدار و پراکنش بارش به ویژه در مناطق کوهستانی انکارناپذیر است آسیب پذیری سیلاب طی زمان و از ناحیه ای به ناحیه دیگر متغیر است که علت آن شرایط خاص طبیعـی، فعالیت های انسانی و فرهنگ مخاطره نزد جامعـه در معرض خسارت می باشد تأثیرات عوامل محیطی بر روی عناصر اقلیمی باعث کاربرد روزافزون تکنیک های آماری در بررسی های اقلیمی شده اند. بنابراین در تحقیق حاضر، تغییر اقلیم وعوامل موثرجغرافیایی درسیلاب های شهری در استان یزد می باشد.که در این مطالعه ابتدا، 9عامل شیب،جهت شیب، ارتفاع،شبکه آبراهه ها، مناطق همباران، نقشه پوشش گیاهی،نقشه خاک، کاربری اراضی،به عنوان عوامل مؤثر برای ایجاد سیلاب در مناطق شٌاسایی شدند. سپس لایه های اطلاعاتی در محیط Gis تهیه گردید.نتیجه گیری طبق تحقیق انجام شده ومشاهدات صورت گرفته تغییر اقلیم و عوامل جغرافیایی محدوده مورد مطالعه درنتایج حاصل نشان می دهد از بین عوامل موثر درایجاد سیلاب محدوده مطالعاتی، عوامل ارتفاع، شیب، مقداربارش، شبکه آبرهه ها، کاربری اراضی، به ترتیب مهم ترین عوامل ایجاد سیلاب در منطقه می باشند. که منطقه مورد مطالعه در طبقه بسیار پرخطر قرار دارد که نتایج مطالعه حاکی از توان بالای منطقه از لحاظ ایجاد خطر سیلاب باتوجه به عوامل جغرافیایی می باشد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The impact of climate changes and effective geographic factors on urban floods in the study area of Yazd province
نویسندگان [English]
- Nader Moradi 1
- Nasrin Sheydayi Majd 2
- Hamideh Hatami 3
1 Master's Degree in Environmental Hazards, Faculty of Geography, University of Tehran
2 Ph.D Student of climatology at Lorestan University
3 PhD student of geography and rural planning of Zanjan University
چکیده [English]
Abstract
Climate change and geographical factors and geographical location on earth have their own precipitation and fluctuations. The geographical features of the place are one of the influencing factors on the rainfall of each region. Also, the role of environmental variables in the amount and distribution of precipitation is undeniable, especially in mountainous areas. Flood vulnerability varies over time and from one region to another, which is due to special natural conditions, human activities, and the risk culture of the society exposed to damage. The effects of environmental factors on climatic elements have caused the increasing use of statistical techniques in climatic studies. Therefore, in the current research, climate change and effective geographical factors in urban floods in Yazd province.In this study, 9 factors of slope, direction of slope, height, network of waterways, rainfall areas, vegetation map, soil map, land use were identified as effective factors for causing floods in the regions. Then the information layers were prepared in the Gis environment. Conclusion According to the conducted research and observations of climate change and geographical factors of the study area, the results show that among the effective factors in causing floods in the study area, the factors of height, slope, amount of rainfall, water network and land use, respectively, are the most important causes of flooding in the region. that the studied area is in a very high-risk category, and the results of the study indicate the high potential of the area in terms of flood risk due to geographical
کلیدواژه‌ها [English]
- Climate changes
- flood
- vulnerability
- geographical factors
- urban
- Gis
اصغری سراسکانرود، صیاد، پیروزی، الناز، زینالی، بتول، 1394، پهنه بندی خطر سیلاب در حوضه آق لاقان چای با مدل ویکور، مجله پژوهش های ژئومورفولوژی کمی، سال چهارم، شماره 3، صص 245- 231، انجمن ژئومورفولوژی ایران.
غفاری گیلانده، عطا، سبحانی، بهروز، استادی، الناز، 1395، برآورد شماره منحنی و ارتفاع روناب در محیط Arc Gis ( مطالعه ی موردی: شهرستان مشکین شهر، مجله هیدروژئومور فولوژی،شماره 9، صص 175- 159، انتشارات دانشگاه تبریز.
قنواتی، عزت الله، کرم، امید، آقا علیخانی، مرضیه، 1391، ارزیابی وپهنه بندی خطر رخداد سیلاب در حوضه فرحزاد(تهران) با استفاده از مدل فازی، مجله ی جغرافیا وبرنامه ریزی محیطی، سال بیست و سوم، پیایی48، شماره ی4، صص 138- 121، انتشارات دانشگاه اصفهان.
محمدی، حسین، 1390، مخاطرات جوی،تهران، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
ولیزاده کامران، کامران، خلیل، جهانبخش، سعید، زاهدی، مجید، رضایی بنفشه، مجید،1391، برآورد تبخیر- تعرق واقعی وتحلیل ارتباط آن با کاربری زمین در محیط Gis مطالعه ی موردی: شهرستان مشکین شهر، فصلنامه ی علمی – پژوهش فضای جغرافیایی، سال دوازدهم، شماره ی37، صص 54- 39، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهر.
ثقیفیان، بهرام،1376، شبیه سازی هیدرولوژیکی حوضه های متغیر، مجموعه مقالات اولین کنفرانس انجمن هیدرولیک ایران( تهران،11- 13، شهریور 1376):ص 378- 387.
ده محسنی، احمد، 1375، ترسیم منحنی های همباران با استفاده از مدل ریاضی وسیتم اطلاعات جغرافیایی Gis، در زیر حوضه کردکوی، مجموعه مقالات سومین کنفرانس سیستمهای اطلاعات جغرافیایی Gis، سازمان نقشه برداری کشور(تهران: 26- 27اردیبهشت 1375): ص 103-121.
غیور، حسنعلی،1371 پیش بینی سیلاب در مناطق مرطوب، مجله فصلنامه تحقیقات تحقیقات جغرافیایی سال هفتم، شماره 25، انتشارات آستان قدس رضوی،ص 87-105.
مهندسین مشاور مهاب قدس( وابسته به وزارت نیرو) 1369، هواشناسی وحداکثربارندگی محتمل (PMP) طرح مطالعات سدمخزنی کرخه مرحله اول: پیوست4-1: 149صفحه.
موحد دانش، علی اصغر، 1373، هیدرولوژی آبهای سطحی ایران، انتشارات سمت، تهران،378صفحه.
بوچانی، محمد حسین، محمدی، علی رضا،طهماسبی،قباد:1399، تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر رخداد سیلاب در شهر ایلام، آمایش سرزمین ص56-21.
قربان ، رامین؛ کرامت الله زیاری؛ مریم سجودی؛ ابراهیم فرهادی؛ شاخوان عبدالله حسین (1399). تحلیل بر هم کُنش کارکرد آموزش عالی و صنعت در ایران از منظر آمایش سرزمین «، آمایش سرزمین،12(2)، صص 497-519.
عفیفی ، محمد ابراهیم (1398). (ارزیابی عوامل مؤثر مخاطرات سیلاب وتهیه ی نقشی حساسیت و احتمال قوع آن بااستفاده از مدل آنتروپی شیانون ) مطالعه ی موردی: حوضی آبخیز رود دخانه فیروزآباد«، مدیریت مخاطر ات محیطی ، ۶( 2)، صص 149 – 1۶7.
عبدالله زاده، علی ؛ مجید اونق ؛ امیر سعدالدین؛ رئوف مصطفی زاده (1395)گزارش فنی: محدودیت توسعه کاربری سکونتگاه ناشی از سیلاب ضریب رو اناب در چارچوب آمایش سرزمین مطالع موردی: حوز آبخیز زیارت گرگان، مهندسی مدیر یت آبخیز ، 8( 2)،صص 231 -15.
پریسای، زهرا؛ مجید او نق ؛ شیخ: واحدبردی؛ عبدالر ضا بهره مند (139۶).ارزیابی اثر سناریوی کاربری آمایش در خطر خسارت حوضه آبخیز سد بوستان، مدیریت بحران، د ۶ ،ش 1 ،شماره پیاپی 11 ،صص 133 - 143.
انصاری لاری، احمد؛ اسماعیل نجفی؛ سیده فاطمه نوربخش (1390).قابلیت ها محدودیت های ژئومورفولوژیک توسعه فیزیکی شهر ایلام، آمایش محیط، د 4 ،ش 1۶،صص 1 - 1۶.
Ronald Clement, A (2013): An application of Geographic Information Sysem in mapping flood risk zones in a north centeral city in Nigeria. African Journal of Environmental Science and Technology, Vol 6, PP 365-371.
- Yen an Wu, Ping-an Zhong, Yu Zhang, Biao Ma, Kun Yan (2015): Integrated flood risk assessment and zonation method: a case study in Huaihe River basin, China, Natural Hazards, Issue 1, PP 635-651.
Leskens, J.G., Brugnach, M., Hoekstra, A.Y., Schuurmans, W (2014): Why are decision flood disaster management so poorly supported by information from flood models. Environmental Modeling & Software, PP 53-61.
Tingsanchali, T. (2012): Urban flood disaster management. Procedia Engineering. Vol 32: PP 25- 37.
Yen an Wu, Ping-an Zhong, Yu Zhang, Biao Ma, Kun Yan (2015): Integrated flood risk assessment and zonation method: a case study in Huaihe River basin, China, Natural Hazards, Issue 1, PP 635-651.
)